Je hebt er vast wel eens van gehoord of je bent ze wel eens tegen gekomen: F1 zaden. Over het algemeen een stukje duurder dan de overige zaden, maar zijn ze daarom ook beter? Op sommige vlakken wel, op sommige niet. Uiteindelijk bepaal je zelf of de F1 zaden voor jou aantrekkelijk zijn om te gebruiken of juist niet.
Ben je op zoek naar zaden met een hoog kiempercentage, een grote opbrengst en die ook ziekteresistent zijn? Dan zit je goed met F1 hybride zaden. Hou er wel rekening mee dat je uit deze plant geen nieuwe zaden kunt inwinnen: een nieuwe plant zal niet dezelfde eigenschappen hebben als de hoofdplant. Dit maakt de F1 zaden duurder dan zaadvaste rassen.
F1 hybride zaden zijn veredelde zaden. Van twee soorten met de beste eigenschappen (bijvoorbeeld ziekteresistentie en opbrengst) wordt een hybride zaad gekweekt door middel van zelfbestuiving. Het resultaat? Een sterke plant met een bovengemiddelde oogst.
Wat zijn F1 zaden?
F1 staat voor Filal 1, letterlijk vertaald als ‘eerste kinderen’. Dit wijst op de eerste generatie nakomelingen van verschillende oudertypen. F1 zaden worden ook wel hybride zaden genoemd. Dit betekent dat de zaden tot stand zijn gekomen door een bepaalde manier van veredeling. Hierbij wordt inteelt en kruising gecombineerd. Met andere woorden: door het kruisen van twee planten met specifieke eigenschappen worden deze zaden ontwikkeld. Door deze methode krijg je een zaadsoort met de beste eigenschappen van beide ‘ouders’.
Het is je vast al wel eens opgevallen dat F1 zaden een stukje prijziger zijn dan de overige zaden. Dat komt door de manier waarop deze zaden tot stand komen. Kruisbestuiving is van nature een natuurlijk proces. Door dit te manipuleren kunnen F1 zaden gecreëerd worden. Zo worden de beste eigenschappen gecombineerd om tot de ideale soort te komen. Het creëren van gezonde F1 zaden en planten kost veel tijd. De ontwikkeling van een nieuw soort kan tot wel 8 jaar in beslag nemen. Hierdoor zijn deze zaden over het algemeen ook prijziger dan overige zaden.
Voordelen van F1 zaden
De ontwikkeling van deze zaden in laboratoria schrikt sommige moestuinierders af om de zaden te gebruiken. Toch zijn er behoorlijk wat soorten verkrijgbaar en hebben deze zaden een flink pakket aan voordelen ten opzichte van biologische zaden. F1 zaden zijn in moestuinen populair door de vele positieve kenmerken die zij met zich meebrengen:
- Sterke zaden en planten: het ontkiemingspercentage bij F1 zaden ligt hoog. Waar bij andere soorten vaak een aantal zaden niet ontkiemen, gebeurt dit niet snel bij F1 zaden.
- Grote opbrengst: de zaden zijn gemanipuleerd om een zo groot mogelijke opbrengst te garanderen.
- Consistent in groei: bij dit type zaden zie je vaak uniforme vruchten. De kleur, smaak en vorm is over het algemeen consistent.
- Vroege volwassenheid: de planten uit deze zaden zijn speciaal ontwikkeld om zo snel mogelijk de volwassen fase te bereiken. Hierdoor kun je ook sneller (en vaak meer) oogsten dan bij andere type planten.
- Ziekteresistent: ziekten kom je niet vaak tegen bij F1 planten. In bijna alle gevallen wordt één van beide ouderplanten geselecteerd op ziekteresistentie, wat deze eigenschap meegeeft aan F1 zaden. Dit scheelt een hoop tijd voor het bestrijden van ziekten en je hoeft minder tot geen bestrijdingsmiddelen te gebruiken in de tuin.
Nadelen van F1 zaden en planten
Ondanks de voordelen van F1 zaden zijn er ook genoeg moestuinierders die deze zaden liever links laten liggen. Er zijn namelijk een aantal afwegingen te maken of deze voordelen opwegen tegen de nadelen van deze zaden. We noemen er een paar.
- Steriele planten: Een kenmerk van deze zaden en planten is dat ze steriel zijn. Dit betekent dat deze planten zich niet kunnen voortplanten. Ben je een groot fan van het bewaren en gebruiken van je eigen zaden in het volgende seizoen? Dit is bij F1 zaden niet mogelijk. Ook al zullen sommige zaden wel ontkiemen en uitgroeien tot een volwassen plant, hou goed rekening met een tegenvallende opbrengst in grootte én smaak. Wil je jouw tuin indelen als Victory Garden, laat deze zaden dan ook links liggen.
- Prijzig: Het is je vast al wel eens opgevallen dat je voor F1 zaden soms flink meer betaalt dan voor de biologische zaden. De verklaring is simpel: doordat de ontwikkeling van deze zaden erg intensief is en veel tijd in beslag neemt merk je dit uiteindelijk in de prijs. Dit, in combinatie met het eerder genoemde nadeel dat je de zaden van je opbrengst niet kunt bewaren voor het volgende seizoen, maakt deze zaden voor sommige tuinierders minder interessant om te gebruiken. Vooral als je een groot stuk tuin hebt is het gebruik van deze zaden niet in alle gevallen rendabel.
- Smaak: Het is niet in alle gevallen zo, maar bij sommige F1 soorten lever je in op smaak. Deze zaden zijn namelijk gemaakt om voor een groot publiek aantrekkelijk te zijn. Daardoor wordt de smaak gemiddeld, en daar moet je natuurlijk van houden. En juist als je een moestuin hebt omdat de smaak van eigen geteelde gewassen niet op kan tegen de supermarktproducten wil je juist niet inleveren op smaak, toch?
Voor sommige gewassen is het aan te bevelen om F1 zaden te kopen. Denk bijvoorbeeld aan groenten die snel doorschieten (zoals spinazie en paksoi) en groenten die iets meer moeite hebben om tot volwassen plant te groeien in het Nederlandse klimaat, zoals kolen.
Wanneer het om F1 zaden gaat zie je dit altijd terug op de verpakking. Hierop zie je de vermelding ‘F1’ of ‘Hybride’. Dit verwijst naar F1 hybride zaden. Hou altijd goed in de gaten welke F1 planten je in de tuin hebt staan, zodat je hier geen tijd aan verspild om zaden in te winnen voor een volgend seizoen.
Wil je sterke planten in de tuin, een grote oogst en zo min mogelijk kans op ziekten? Kies dan zeker voor de F1 hybride zaden in de tuin. Wil je liever gewassen in de tuin die je zelfvoorzienend maken en waarmee je dus jaarlijks zaden kunt inwinnen om in een volgend seizoen te gebruiken, laat deze zaden dan liever links liggen en kies dan voor zaadvaste rassen. Wat jouw voorkeur ook heeft: kies altijd voor soorten en rassen die passen bij wat je ook daadwerkelijk eet en lekker vindt! Keuze gemaakt? Lees dan hier alles wat je wilt weten voordat je zaden koopt.
