Vermicompost: een bodemverbeteraar wat geproduceerd is door wormen. Het bestaat al langere tijd, maar langzaam maar zeker wint het meer aan bekendheid. Een methode die in de tuinbouw al langere tijd gebruikt wordt maar ook in de moestuin vele voordelen biedt.
Vermicompost maak je eenvoudig zelf door middel van een wormenbak. Door het voedsel- en tuinafval te laten composteren door epigeïsche regenwormen ontstaat deze wormencompost: een organisch materiaal wat voedingsstoffen opneemt en gereguleerd afgeeft aan de bodem. Dit helpt bij het telen van sterke planten met een grote opbrengst en een hoge ziekteresistentie.
Vermicompostering, of wormcomposteren, is een veelgebruikte methode zowel in de moestuin als in huis om je eigen zwarte goud te maken. In combinatie met regulier compost doet dit wonderen voor de bodemkwaliteit. En het mooiste is: een wormenbak is zo gemaakt!
Klik direct naar wat je zoekt
Wat is vermicompost?
Vermicompost is wormenpoep. Door een wormenbak te maken of aan te schaffen recycle je thuis eenvoudig voedings- en tuinafval in de wormenbak. De wormen recyclen het afval. Hierdoor ontstaat een substantie wat rijk is aan nuttige microben. Zodra het afval namelijk door de worm is gegaan bevat het meer voedingsstoffen en microben. De toegevoegde waarde van wormencompost aan de bodem is voornamelijk foliumzuren en humuszuren. Deze beide zuren beïnvloeden namelijk de bodemchemie.
Vermicompost is nooit 100% een afgietsel van wat de wormen geconsumeerd hebben. Een deel is ook materiaal wat niet geconsumeerd is door de wormen. Dit is niet erg, maar wel goed om te weten. Of je de compost zelf maakt of aanschaft, in beide gevallen betreft een deel van de substantie deze niet-geconsumeerde materialen. Deze materialen bevatten zelf ook micro-organismen en verschillende voedingsstoffen. Uiteindelijk zou je dus ook juist geen 100% vermicompost moeten willen hebben voor een zo goed mogelijke werking in de bodem.
Vermicompost maak je makkelijk zelf. Lees hier alles over het maken van dit soort compost.
Wat is het verschil tussen composteren en vermicomposteren?
Compost en vermicompost zijn niet hetzelfde, en sluiten elkaar niet uit. In tegenstelling: ze versterken elkaar juist. Waar compost de bodemkwaliteit en porositeit verbetert, voedingsstoffen toevoegt en microbiële activiteit verhoogt zorgt vermicompost voor een betere opname en afgifte van voedingsstoffen. Gebruik compost en vermicompost dus bij voorkeur samen!
Het grote verschil tussen composteren en vermicomposteren: composteren is een thermofiel proces (onder hoge temperatuur) en vermicomposteren is een mesofiel proces (onder omgevingstemperatuur). Ook wel logisch – zouden regenwormen in de compostbak zitten en wordt de temperatuur te hoog, dan overleven de wormen het niet. Daarom is het belangrijk om er voor te zorgen dat de temperatuur niet te hoog wordt bij het vermicomposteren.
De hoge temperatuur in de compostbak wordt grotendeels veroorzaakt door de massa. Een compostbak moet dan ook groot van afmeting zijn. In tegenstelling daarop is een vermicompostsysteem klein: zo voorkom je dat de temperatuur te hoog wordt. Temperatuur is dan ook een belangrijk element bij vermicomposteren: op de juiste temperatuur krijg je een grotere verscheidenheid aan waardevolle microben.
De voordelen van wormencompost in de moestuin
Vermicomposteren heeft twee waardevolle voordelen. In eerste plaats is vermicomposteren een duurzaam proces. Je gebruikt keuken- en tuinafval om tot het materiaal te komen. Daarnaast creëert het waardevolle voedingsstoffen voor in de (moes)tuin.
In de moestuin zie je steeds vaker vermicompost. Het biedt namelijk verschillende voordelen voor de bodemkwaliteit, en daarmee voor de gewassen.
- De opname van voedingsstoffen door de bodem verbetert
- Wormencompost helpt bij het gereguleerd afgeven van voedingsstoffen aan de bodem
- Schadelijke schimmels en bacteriën worden bestreden
- Zaden ontkiemen sneller
- De planten groeien een sterker wortelgestel
- Het wortelgestel is beter tolerant tegen wortelstress
- Het helpt transplantatieschok verminderen (bij het afharden van zaailingen)
- Het helpt bij het vergroten van de plantenbiomassa
- Een hoger bladchlorofylgehalte
- Meer bladeren, wat helpt bij de fotosynthese
- Meer bloemen in de planten
- Je kunt een grotere oogst verwachten
De studie naar vermicompost is nog lang niet afgerond, en deze lijst zal daarom ook niet compleet zijn. In studies zijn al verbazingwekkende resultaten behaald met het gebruik van wormencompost. Eén van de onderzoeken laat een sterk verschil zien tussen een verhouding van geen vermicompost, 10% en 20% vermicompost. Maar, uit dit onderzoek is ook gebleken dat er een limiet zit aan het gebruik. Vanaf een verhouding met 30% vermicompost zijn er geen significante verschillen gemeten.
Let er daarnaast op dat teveel vermicompost tegengestelde resultaten kan halen. Daarom wordt een dosering van 20% vermicompost aanbevolen.
Hoe vaak en wanneer gebruik je vermicompost?
Vermicompost heeft vele voordelen, waarvan ook voor de groei en ontwikkeling van planten. Denk aan een groter wortelgestel en het beter ontkiemen van zaden. Daarom wil je al voor het uitplanten of zaaien in de moestuin de eerste toegift gedaan hebben. Je kunt er zelfs voor kiezen om een klein deel (1/10e) toe te voegen aan de zaaitrays of -potjes als je binnenshuis voorzaait.
Zowel tijdens het voorjaar, de zomer en het najaar kun je vermicompost gebruiken. Graaf het niet met een schop onder, maar gebruik het bij voorkeur op de grond. Leg tijdens de groei en volwassen fase van de plant de vermicompost rondom de stam onder de ‘druiplijn’: de rand waar druppels van de bladeren vallen. Zo wordt het meeste voeding opgenomen door de kleine wortels.
Zodra de afvalstoffen verteerd zijn door de wormen zijn ze direct bruikbaar in de grond. Vermicompost heeft een gebruiksduur van zo’n 25 dagen. Breng, afhankelijk van de gezondheid en behoefte van de plant, iedere 1 à 2 maanden een nieuwe laag aan rondom de plant.
Heb je aan het eind van het seizoen vermicompost over dan kun je dit bewaren. Let er wel goed op dat het materiaal goed vochtig blijft. Aanbevolen wordt een vochtgehalte van 40% in het materiaal. Op deze manier is vermicompost tot een jaar goed te bewaren zonder verlies van voedingsstoffen. Bewaar het materiaal niet luchtdicht. Vermicompost zit vol aërobe organismen en lucht is dus noodzakelijk om het goed te houden. Bewaar het materiaal op een koele en droge plaats met voldoende luchtcirculatie, zonder dat het materiaal uitdroogt. Bij voorkeur bewaar je het in plastic zakken of bakken met luchtgaatjes.
Vermicompost als bestrijdingsmiddel
Vermicompost kan helpen tegen insecten en ziekteverwekkers in de moestuin. De planten worden resistent tegen geleedpotige insecten. Vermicompost is namelijk rijk aan fenolische verbindingen. Deze stoten de insecten af of zijn zelfs giftig voor insecten. Dit middel is dus uiterst behulpzaam in het bestrijden van insecten zoals bladluizen, spint, rupsen en mijten.
Vermicompost en NPK
Goede vermicompost bestaat uit NPK, zwavel, magnesium, calcium en ijzer. Daarnaast bevat het de micronutriënten mangaan, zink, boor, koper en molybdeen. De NPK-verhouding van vermicompost is niet constant. Dit hangt namelijk samen met wát de worm precies heeft gegeten. In het geval van vermicompost is NPK ook niet de heilige graal om aan vast te houden. Dat is in dit geval namelijk CEC: Cation Exchange Capacity. Oftewel: het klei-humus complex. Vermicompost bevat veel humuszuur en foliumzuur. Dit helpt de bodem bij het vasthouden en afgeven van voedingsstoffen aan planten.
Vermicompost en Biochar
Sinds kort wordt onderzocht wat de invloed van Biochar op vermicompost is. Eerste resultaten laten zien dat de gezondheid en voortplanting van de wormen vergroot worden waardoor het systeem efficiënter en productiever wordt. Daarnaast blijkt vermicompost, gemaakt met Biochar, de vruchtbaarheid van het materiaal te verhogen en houdt het meer minerale voedingsstoffen vast. Overweeg dus zeker om Biochar onderdeel te maken van het voeden van de wormen. Gebruik hiervoor niet meer dan 8% Biochar bij bruin materiaal. Meer informatie en alles over de toepassing van Biochar in de moestuin lees je hier.
Vermicompost is het materiaal wat geproduceerd wordt door de epigeïsche regenworm. Vermicultuur daarentegen is het kweken van regenwormen zelf. Vaak is dit kweken voor commerciële doeleinden of voor het gebruik als voer of aas.
Nee, vermicompost is niet giftig. Net zoals met alle meststoffen is het wel aanbevolen om zorgvuldig met het materiaal om te gaan. Draag bij voorkeur handschoenen bij het werken met wormcompost en was de handen na afloop.
Vermicomposteren is een makkelijke én goedkope manier om de bodemkwaliteit in de moestuin te verbeteren. Met weinig inspanning kun je jaarrond je eigen zwarte goud maken. Met weinig middelen een groot resultaat! Wil je zelf starten met vermicomposteren? Lees dan verder in dit artikel.
