Het meest cruciale onderdeel van een succesvolle moestuin is ook direct het meest vergeten bestanddeel: de grond waar de gewassen in groeien. Je kunt de allerbeste zaden aanschaffen, maar in een uitgeputte grond kunnen geen mooie gewassen kunnen groeien.
Een gezonde bodem is cruciaal voor een succesvolle opbrengst uit de moestuin. Door de waardes te meten kun je de grond optimaliseren. Dit doe je door een grondanalyse uit te laten voeren of door zelf een deel van de grond te testen.
Een te zure bodem kan geneutraliseerd worden door het strooien van kalk. Voor een te basische grond volstaat het toevoegen van mest, turf of compost. Test bij voorkeur de bodem in de herfst, zodat eventuele toevoegingen aan de grond voldoende tijd hebben om te verwerken voor de lente.
Er zijn twee eenvoudige manieren om meer te weten te komen over de kwaliteit van de bodem. Je kunt een sample nemen en deze laten testen bij bijvoorbeeld een tuincentrum, of je kunt zelf een test uitvoeren.
Een derde manier is het laten testen van de bodem bij een laboratorium. Het laboratorium test op fosfor, kalium en magnesium en in sommige gevallen ook op calcium en natrium. In een enkel geval wordt ook getest op bodemademing, wat meer inzicht geeft op de activiteit van de organismen in de grond zoals bacteriën, schimmels en nematoden. Deze testen zijn wel vaak kostbaar en voor hobby tuinierders geen must.
Voorkom teleurstellingen en investeer een klein gedeelte van je tijd in het analyseren van de bodem voordat je begint. Met een kleine investering bespaar je jezelf mogelijk grote teleurstellingen!
Klik direct naar wat je zoekt
Het belang van een gezonde bodem
Bij het testen van de bodem wordt enerzijds getest op het type grond in de tuin. Dit kan zand-, leem- of kleigrond zijn. Daarnaast wil je de Ph-waarde van de grond bepalen.
Voor een moestuin geldt de vuistregel dat de gewassen het best groeien in een neutrale tot licht kalkrijke grond met voldoende voeding en humus. Er voor zorgen dat de grond in de moestuin gezond is en blijft voorkomt uitputting van de bodem. Het bodemleven blijft in tact, en waardevolle micro-organismen zijn van grote toegevoegde waarde voor de groei van de gewassen. Een gezonde grond bestaat uit voedingsstoffen én voorkomt dat deze voedingsstoffen weggespoeld worden.
Bodem testen op grondsoort
Voordat je begint met het testen van je grond is het goed om te weten of de bodem bestaat uit zand-, leem- of kleigrond. Al deze drie typen grond hebben hun eigen eigenschappen om rekening mee te houden voor een optimale bodemkwaliteit voor de gewassen. Ben je niet zeker over het type grond in jouw moestuin? Test dan altijd eerst je bodem.
Bepaal het type grond
Neem vanuit verschillende plekken in de tuin een monster. Schep circa 20 centimeter diep en haal een flinke kluit aarde uit de tuin. Herhaal dit op vijf verschillende plaatsen en verzamel deze aarde in een emmer. Mix de aarde goed door elkaar en verwijder onkruid en steentjes uit het mengsel.
Neem een glazen pot en vul deze voor iets minder dan de helft met het aardemengsel. Vul de rest van de pot aan met water en voeg een paar druppels afwasmiddel toe. Schud de pot 30 seconden stevig door elkaar en zet de pot dan weg.
In de komende 24 uur zal de aarde zich op basis van de dichtheid in lagen nestelen in de pot. Na 24 uur kun je aflezen wat voor type grond dominant is in jouw tuin. Zand is het zwaarste soort grond, en zal dus onder in de pot zichtbaar zijn. Leemgrond is iets lichter dan zand en ligt als middelste laag in de pot. Klei, de lichtste soort grond, vind je in de bovenste laag. Door af te lezen in welke verhouding deze grondsoorten zich in de pot bevinden kun je bepalen welke grondsoort dominant is in de tuin.
Het belang van de Ph-waarde van de grond
Pondus Hydrogenium, oftewel pH, is een schaal die aangeeft in hoeverre een stof zuur of alkalisch is. Deze schaal loopt van 1 tot en met 14, waarbij 1 het meest zuur is en 14 het meest alkalisch (of basisch). De neutrale pH-waarde is 7.
Dit betekent niet dat de pH-waarde 7 in alle gevallen goed is voor je gewassen. Sommige groenten gedijen goed in een meer zure omgeving, terwijl andere beter groeien in een neutrale bodem. Wanneer je groente in een neutrale grond staan terwijl het een zuurminnend gewas is, dan kan de plant geen voedingsstoffen opnemen.
Het testen van de pH-waarde doe je door middel van een testkit. Deze zijn al onder de tien euro verkrijgbaar.
Grond testen met een testkit
De meest gebruikte manier om de pH-waarde te meten is door middel van de testkit met teststrips. Hierbij ga je als volgt te werk:
Verzamel uit verschillende plekken in de tuin een beetje grond en verzamel dit in een emmer. Neem de aarde niet direct van de oppervlakte, maar graaf zo’n 10 centimeter diep. Meng vervolgens de aarde goed door elkaar en verwijder onkruid en steentjes uit het mengsel.
Testkit met reageerbuisje:
Doe 1 cm van de aarde in het reageerbuisje en voeg hier 2,5 cm gedestilleerd water en het testtablet aan toe. Doe de dop op het reageerbuisje en schud krachtig tot de tablet opgelost is. Wacht een aantal minuten tot de aarde gedaald is. Na een paar minuten is het resultaat af te lezen aan de kleur van het water. Controleer dit aan de aangegeven waarden op de verpakking.
Testkit met Kaliumchloride:
Vul het potje met rood schroefdeksel met de Kaliumchloride oplossing. Voeg vervolgens tot 120ml aarde toe aan het potje. Schud het potje daarna flink voor 30 seconden.
Steek aan verschillende zijden de filterzakjes met meetstrips in het potje. Na 30 seconden kun je het filterzakje met het staafje met 2 zones (dikgedrukt) uit het potje en leg je deze langs de indicatiemeter ‘voedingstoestand’ bij de juiste kleuren. Na 5 minuten haal je het staafje met 3 zones uit het potje en leg je deze langs de indicatiemeter ‘zuurtegraad’. Geef vervolgens de bijgeleverde unieke code in op de bijbehorende website en ontvang de bodemanalyse van jouw grond.
Naast de testkit met teststrips zijn er ook speciale pH bodemtesten verkrijgbaar. Voor deze test wordt gedestilleerd water en een speciaal tablet gebruikt, waarna het resultaat binnen een paar minuten af te lezen is.
Grond testen met een pH-meter
We zien ze steeds meer en in allerlei vormen: de pH-meter. De pH-meter is te vinden als digitale meter, permanente bodemtester en multifunctionele tester. Ondanks dat de toepassing eenvoudig is, kleven er een aantal risico’s in het gebruik van deze meters. Wist je bijvoorbeeld dat deze pH-meters in bewaarvloeistof bewaard moeten worden en dat deze twee keer per maand gekalibreerd moeten worden? In de praktijk worden deze meters vaak verkeerd gebruikt waardoor de aangegeven waardes niet correct zijn. Hou dit altijd in het achterhoofd bij het gebruik van een pH-meter en volg de instructies van de leverancier voor een juist gebruik.
Wat vertelt het resultaat?
Nu je de resultaten van de bodemtest weet, kun je hier ook naar handelen. Er zijn mogelijkheden om de pH-waarde van je grond aan te passen, maar je kunt er ook voor kiezen om juist je gewassen aan te passen aan de grondwaarde. Let wel goed op dat het toevoegen van middelen om de pH-waarde aan te passen niet blijvend zijn, dit zul je meermaals moeten herhalen om de optimale bodemwaarde voor jouw moestuin te krijgen.
Te zure bodem
Als het resultaat van de bodemtest aangeeft dat je pH waarde tussen 4 en 6 ligt, dan is de bodem te zuur. De pH-waarde kun je laten stijgen door kalk toe te voegen aan de bodem. Doordat kalk naast calcium ook magnesium bevat is dit ook een goede voeding voor je moestuingrond. Na het toevoegen van kalk kun je een verandering in de pH-waarde verwachten na circa 3 maanden.
Pas op: kalk kan een chemische reactie veroorzaken in combinatie met stikstof. Wacht dus altijd minimaal een maand na het strooien van kalk met het bemesten van de grond!
Te basische grond
Ligt de pH-waarde op 8 of hoger, dan is de bodem te alkalisch. Deze bodem kun je neutraliseren door compost, turf of mest toe te voegen.
De bodem van de moestuin kun je eenvoudig testen met een testkit. Hiermee meet je de voedingstoestand en zuurtegraad van de bodem. Je kunt er ook voor kiezen de grond professioneel te laten testen bij het laboratorium, maar dit zijn vaak wel kostbare testen.
Niet alleen het toevoegen van kalk of compost zijn manieren om de grond in de moestuin te verbeteren. Probeer zoveel mogelijk vruchtwisseling toe te passen, waarbij de gewassen jaarlijks op een andere plaats in de tuin geteeld worden. Hiermee voorkom je naast een uitgeputte bodem ook plantenziektes in de tuin!
Wanneer de bodem te zuur is kun je kalk toevoegen voor het neutraliseren van de grond. Is de bodem te alkalisch, voeg dan mest, compost of turf toe. Door het toevoegen van deze bestanddelen wordt de pH-waarde met circa 0,5 tot 1 graad verbeterd. Het resultaat meet je het best drie maanden na het toevoegen aan de grond.
Streef altijd naar een zo gezond mogelijke bodem in de moestuin om je groente en fruit in te laten groeien. Kennis van de grondsoort en zuurtegraad helpt je bij het beter indelen van de gewassen zodat je kansen op succes aanzienlijk verhogen!
