Tomatenplanten hebben veel warmte nodig om tomaten te kunnen groeien en rijpen. Daarom worden deze planten vaak in de tuinkas gekweekt. In de broeikas is het alleen soms lastig om tomatenplanten goed te laten bestuiven, omdat bestuivers er niet altijd even makkelijk kunnen komen.
Het is noodzakelijk om tomatenplanten in de broeikas handmatig te bestuiven omdat bestuivende insecten zoals bijen, hommels en vlinders vaak niet in de kas kunnen komen. Hierdoor kan het bestuivingsproces verstoord worden, wat kan leiden tot een lagere opbrengst of misvormde tomaten.
In dit artikel zullen we je daarom alles vertellen wat je moet weten over het bestuiven van tomatenplanten in de broeikas. We zullen je uitleggen waarom bestuiving zo belangrijk is voor de gezondheid en opbrengst van je tomatenplanten, en hoe je dit proces kunt verbeteren. We bespreken de techniek voor handbestuiving en geven je handige tips om je tomatenplanten optimaal te laten groeien en bloeien.
Voordat je begint
Het kweken van tomatenplanten in een broeikas biedt talloze voordelen ten opzichte van het kweken van tomaten in de buitenlucht. Tomatenplanten hebben een warme en beschutte omgeving nodig om goed te groeien en vrucht te dragen, en een tuinkas biedt precies dat. Het stelt je in staat om controle uit te oefenen over de omgevingstemperatuur, luchtvochtigheid en licht, waardoor je het hele jaar door verse en gezonde tomaten kunnen oogsten.
Variëteiten
Maar voordat je begint zijn er een paar zaken om vooraf te weten. Kies als eerste altijd voor een ras of variëteit die specifiek bedoelt is voor kasteelt. Het Nederlandse hybride ras ‘Trust’ is hier een goed voorbeeld van. Twee variëteiten die het zowel in de broeikas als in de volle grond goed doen zijn ‘Matina’ en ‘Zasweet’.
Luchtcirculatie
Luchtcirculatie is van cruciaal belang voor het creëren van een gezonde omgeving in een broeikas. Het helpt bij het handhaven van de juiste temperatuur en vochtigheidsgraad, het verminderen van ziekteverwekkers en het bevorderen van de groei van planten. Bepaal dus voordat je zaait of uitplant de ruimte die je hebt en hoeveel tomatenplanten hier passen.
De plantafstand voor tomatenplanten in een broeikas is afhankelijk van het type tomatenplant. Over het algemeen wordt een plantafstand van ongeveer 50 tot 60 centimeter tussen de tomatenplanten aanbevolen, maar dit kan verschillen. Hou daarom altijd de aanbevolen plantafstand aan van jouw gekozen ras.
Bloesemrot
Bloesemrot is een veelvoorkomend probleem bij tomatenplanten in een tuinkas. Het wordt veroorzaakt door een gebrek aan calcium in de vruchten, wat kan leiden tot het afsterven van de bloesem voordat de vrucht zich volledig kan ontwikkelen. Dit kan liggen aan verschillende factoren, zoals een onregelmatige watergift, hoge temperaturen, lage luchtvochtigheid, onvoldoende ventilatie en niet de juiste pH-waarden in de bodem. Een goede beheersing van deze factoren kan helpen om bloesemrot te voorkomen en ervoor te zorgen dat de planten gezond blijven en een goede opbrengst produceren.
Alles over verschillende ziekten in de tomatenplant lees je in dit artikel.
Waarom is bestuiven belangrijk voor tomatenplanten in de tuinkas?
Bestuiving van tomatenplanten in de broeikas is essentieel omdat het ervoor zorgt dat de planten vruchten produceren. Tomatenplanten hebben bestuiving nodig om de bloemen te bevruchten en vruchten te laten groeien.
Tomatenplanten zijn zelfbestuivend. Zelfbestuivend is een term die wordt gebruikt om een plantensoort te beschrijven die in staat is om zichzelf te bestuiven zonder hulp van bestuivers. Dit betekent dat de bloemen van de tomatenplanten zowel mannelijke als vrouwelijke voortplantingsorganen hebben en dat het stuifmeel van de mannelijke organen de vrouwelijke organen van dezelfde bloem kan bevruchten.
Bij de tomatenplant zorgt de zwaartekracht er voor dat het stuifmeel van de mannelijke bloem naar de vrouwelijke valt. De reden dat we de tomatenplant toch een handje helpen is dat het bestuivingspercentage zonder inmenging rond de 20% tot 30% ligt.
In een broeikasomgeving is er vaak minder natuurlijke bestuiving door insecten zoals hommels, bijen en vlinders, omdat deze minder aanwezig zijn. Daarom is het belangrijk om kunstmatige bestuiving toe te passen, bijvoorbeeld door middel van trillingen met een speciale bestuivingsborstel of het schudden van de planten om het stuifmeel te laten vrijkomen.
Door het bestuiven van tomatenplanten in de broeikas, kan niet alleen een grotere oogst worden verwacht, maar kan de kwaliteit van de vruchten ook verbeteren.
Welke soorten bestuiving zijn er?
Voor de bestuiving van gewassen in de moestuin zijn er verschillende methoden. Specifiek voor de tomatenplant zijn er drie opties:
- Windbestuiving: Bestuiving door de wind is het proces waarbij stuifmeel door de wind wordt verspreid en terechtkomt op de vrouwelijke voortplantingsorganen van een andere bloem of plant van dezelfde soort.
Als de wind waait, worden de stuifmeelkorrels losgeschud van de mannelijke voortplantingsorganen en door de lucht gedragen. Als de stuifmeelkorrels terechtkomen op de stempel van een vrouwelijke voortplantingsorgaan van dezelfde soort, kunnen ze bevruchten en een zaadje vormen. - Bestuiving door insecten: bestuiving door insecten is het proces waarbij insecten, zoals bijen, hommels, vlinders en vliegen, de stuifmeelkorrels van de mannelijke voortplantingsorganen van een plant naar de vrouwelijke voortplantingsorganen van dezelfde of een andere plant van dezelfde soort brengen. Bestuiving door insecten zorgt daarnaast voor een natuurlijke biodiversiteit in de moestuin.
- Handmatige bestuiving: bij handmatige bestuiving verzamel je stuifmeel van de mannelijke voortplantingsorganen van de plant en breng je dit over naar de vrouwelijke voortplantingsorganen met behulp van een kwastje of met de hand. Het stuifmeel kan ook worden verzameld door een bloem te schudden en het stuifmeel op te vangen
Hoe kun je tomatenplanten handmatig bestuiven?
De tomatenplant heeft dus zowel mannelijke (helmknop) als vrouwelijke (stempel of stigma) geslachtsorganen in de bloem. Als een bestuiver een tomatenbloem bezoekt, gebruiken ze trillingen om het stuifmeel van het mannelijke bloemgedeelte naar het vrouwelijke bloemgedeelte te laten vallen. Het is slim om deze, door de natuur bedachte techniek, te simuleren.
Voor het bestuiven van de plant zijn twee voorwaarden van cruciaal belang: het stuifmeel moet droog genoeg zijn om los te komen van de meeldraden en de stamper moet nog vochtig genoeg zijn zodat het stuifmeel blijft kleven. De ideale tijd om de planten te bestuiven is dan ook rond het middaguur.
Bij het handmatig bestuiven is het belangrijk om voorzichtig te zijn en de bloemen niet te ruw te behandelen. Je kunt zachtjes tegen de bloemen tikken om het stuifmeel los te maken of een penseel gebruiken om het stuifmeel van de meeldraden op de stamper over te brengen.
Handmatig bestuiven met behulp van een penseel
Zorg ervoor dat de tomatenplant in bloei staat en dat er zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen aanwezig zijn. Gebruik een schoon penseel om de tomatenplant te bestuiven. Zoek de mannelijke helmknop en tik met het penseel voorzichtig tegen de meeldraden om het stuifmeel te verzamelen.
Zoek vervolgens de vrouwelijke stempel en veeg de haren van het penseel voorzichtig over de stempel om het stuifmeel over te brengen. Herhaal dit proces voor alle bloemen aan de tomatenplant.
Voor een grotere kans op succes herhaal je de bestuiving om de dag, totaal drie keer. Zorg dat je voorzichtig te werk gaat om beschadigingen aan de bloemen te voorkomen.
Veelgestelde vragen
Tomatenplanten zijn zelfbestuivend, wat betekent dat ze niet afhankelijk zijn van wind of insecten om vruchten te produceren. Maar, het bestuivingspercentage zonder tussenkomst van mens, insect of wind ligt rond de 25%. Daarom is het aanbevolen om tomatenplanten in de broeikas handmatig te bestuiven.
Als het nodig is om tomatenplanten handmatig te bestuiven, kun je dit het beste doen tijdens de warmere uren van de dag, wanneer de bloemen open zijn en het stuifmeel droger is. Handmatig bestuiven doe je bij voorkeur tussen de late ochtend en de vroege namiddag, wanneer de temperaturen het hoogst zijn en de luchtvochtigheid laag is.
Het is belangrijk om te wachten tot de bloemen helemaal open zijn voordat je begint met bestuiven. Dit is meestal het moment waarop de bloemblaadjes zich naar achteren buigen en de meeldraden en stamper duidelijk zichtbaar zijn.
Het proces van bestuiving is cruciaal voor de ontwikkeling van gezonde en smaakvolle tomaten. Met de juiste technieken en zorgvuldigheid kun je ervoor zorgen dat ook in de kas de tomatenplanten goed bestoven worden. Het is belangrijk om dit proces regelmatig uit te voeren en aandacht te blijven besteden aan de gezondheid en vitaliteit van de tomatenplanten. Door de handmatige bestuiving voorkom je tegenvallende oogsten en misvormde tomaten. Kleine moeite, groot resultaat!
Heb je veel tomaten aan de plant maar lijken ze niet op tijd te rijpen? Lees dan in dit artikel verder hoe je groene tomaten rijpt.
