Heb je fruitbomen in de moestuin staan? Grote kans dat je dan al eens te maken hebt gehad met vorstschade aan de bloesem en daardoor een verminderde oogst. De kans op late vorst ligt altijd op de loer, daarom is het goed om te weten wat je kunt doen als er vorst op komst is.
Heb je al bloesem aan de fruitboom en wordt er nog vorst verwacht? Neem dan voorzorgsmaatregelen om de bomen te beschermen. Dek de bomen af met folie, doek of een stolp om bevriezing te voorkomen. Vorstschade bij bloesem is onomkeerbaar en kan de oogst van het gehele jaar verpesten.
Fruitbomen zullen niet snel bezwijken onder vorst, maar voor bloesem is het funest. Misvormde vruchten en weinig tot oogst is niet ondenkbaar als de bloesem niet wordt beschermd tegen vorst.
Vorstschade bij fruitbomen
Bij fruitbomen is het gebruikelijk dat de bloesem vroeg in het jaar ontwikkeld wordt. De groei van vruchten duurt weken tot jaren. Daarom loop je bij fruitbomen veruit het meeste risico op vorstschade.
Wordt de bloesem blootgesteld aan vorst, dan is de kans groot dat er weinig tot geen vrucht gemaakt wordt. Daarbij zijn jonge fruitbomen zijn veel vatbaarder voor vorstschade dan volwassen bomen. Wacht niet op strenge vorst om je bomen te beschermen. De bloesem kan al onomkeerbare schade oplopen bij temperaturen onder 0°C.
Fruitbomen plaatsen in de moestuin
Heb je de fruitbomen nog niet uitgeplant in de moestuin? Hou dan vooraf al rekening met eventuele nachtvorst.
Locatie
Koude lucht daalt. Dit geldt zowel binnen als buiten. Dit wetende, kunnen we beter bepalen hoe we de risico’s van nachtvorst kunnen verkleinen. Hou er dus met name rekening mee dat je fruitbomen niet op een plaats uitplant die laag ligt in de moestuin. Pas ook op met omheiningen rondom de fruitbomen, omdat hier de koude lucht kan blijven hangen. Ontkom je hier niet aan, zorg dan voor openingen (bijvoorbeeld in een nabijgelegen haag) voor de afvoer van koude lucht. Maar als het niet hoeft: plaats de fruitbomen dan niet op een lage positie maar kies voor een hoger gelegen plek.
Licht
Vorst betekent niet per definitie dat er geen zonlicht is. Gebruik dit in je voordeel! Probeer zoveel mogelijk zonlicht te vangen op je fruitbomen. Een druivenstruik tegen een stenen muur is bijvoorbeeld helemaal niet zo’n gek idee. Stenen nemen overdag de warmte van de zon op, en stralen deze in de nacht weer uit. Maak dus slim gebruik van deze bouwsels in de moestuin.
Lucht
Nog een manier om de fruitbomen zo veel mogelijk warmte te geven is door de luchtstroom rondom de stam vrij te houden. Warmte vanuit de bodem kan zo de bodem bereiken. Verwijder dus al het onkruid rondom de bomen maar ook mulchmateriaal en andere bodembedekkers.
Onderzoek doen voordat je fruitbomen aanschaft kan zich zeker lonen. Er zijn namelijk variëteiten die laatbloeiend genoemd worden. Deze rassen zijn specifiek gekweekt om zo veel mogelijk vorstbestendig te zijn. Ben je nog op zoek naar een nieuwe fruitboom? Verdiep je dan zeker in de laatbloeiende variëteiten.
Bloesem afdekken tegen vorst
Ondanks alle voorbereidingen blijft de kans altijd bestaan dat vorst de bloesem zal beschadigen. Zodra de bloesem eenmaal vorstschade hebben is de kans op een succesvolle oogst minimaal. Neem daarom voorzorgsmaatregelen om de bomen zo goed mogelijk te beschermen.
Bloesem in compacte fruitgewassen
Laagstam fruitbomen kun je het makkelijkst afdekken. Ook struiken zijn relatief makkelijk te beschermen. Laag groeiende fruitsoorten, zoals aardbeien, dek je makkelijk af. Heb je ze in rij staan, kies dan voor een tunnelkas. Individuele gewassen bedek je eenvoudig met een stolp. Heb je deze middelen niet ter beschikking, dek de gewassen dan af met vliesdoek. Zorg er voor dat de randen goed stevig vast zitten, bijvoorbeeld door er een laag stenen overheen te leggen.
Bloesem in struiken
Struiken kun je ook nog relatief eenvoudig bij. Neem een stuk vliesdoek of plastic om de struiken af te dekken. Let wel op dat je plastic niet te lang om de gewassen laat zitten: door het tekort aan zuurstof loop je het risico op andere problemen. Zorg er voor dat de struik volledig bedekt is: van de top helemaal tot aan de stam. Zo kan de warme lucht van de bodem ook beter opgevangen worden rondom de struik. Om te voorkomen dat de bloesem beschadigd wordt door het doek plaats je stokken, langer dan de struik, rondom. Plak de uiteinden van de stokken af met bijvoorbeeld watten om beschadigingen van het doek te voorkomen.
Bloesem in gewassen tegen de muur
Sommige fruitgewassen groeien tegen muren, bijvoorbeeld druiven. Bedek deze met twee of drie lagen vlies of jute. Gebruik ook hier stokken om de bloesems vrij te houden van de bedekking.
Tips
Haal altijd overdag de bescherming weer weg van de fruitboom! Zo kunnen insecten de fruitbomen bereiken en krijgt de boom zonlicht en frisse lucht.
Een vochtige bodem geeft meer warmte vrij dan een droge grond. Daarom kun je vlak voor de vorst er voor kiezen om nog water te geven. Wees wel erg voorzichtig met teveel water!. Zorg voor een goede drainage zodat er geen water blijft staan wat vervolgens kan bevriezen, dit werkt juist weer tegenovergesteld.
Een laatste tip: in de commerciële landbouw zie je wel eens dat tuinders de bloesem sproeien ter bescherming tegen vorst. Door een ijslaagje rondom de bloesem te creëren voorkom je dat deze stuk vriezen. Hiervoor wordt dure apparatuur gebruikt die over het algemeen alleen effectief zijn voor grote oppervlakken. Probeer dit niet zelf zonder de juiste middelen, de kans dat het slaagt is klein. Gebruik je bijvoorbeeld te veel water, dan kunnen de takken afbreken. Kies dus voor een methode waarbij de risico’s zo klein mogelijk zijn.
Als het om planten met een fragiele steel gaat (zoals sommige struikvarianten) dan kan sneeuw zeker een risico zijn. De steel kan bezwijken onder het gewicht. Pas op met sneeuw die bijft liggen in de nacht, deze kan tussen de bloesem belanden terwijl het vriest. Probeer altijd de planten en bomen te beschermen tegen sneeuw en vorst.
Heb je fruitbomen in de kas staan en wordt er vorst voorspeld? Breng dan een laag noppenfolie aan binnen in de kas. Dit isoleert sterk en zal de kans op vorstschade in de kas verminderen.
Het is wellicht even werk, maar in dit geval geldt zeker: voorkomen is beter dan genezen. Al één nacht vorst kan onherstelbare schade toebrengen aan de bloesem van je fruitbomen. Laat je niet verrassen en dek de fruitbomen af wanneer er vorst wordt verwacht. Zo geniet je ook aankomend seizoen van een mooie oogst uit eigen tuin!
