Met een minimale investering een maximaal resultaat halen? Het kan met de kweektunnel. Simpel, snel, en relatief goedkoop. En helemaal aan te passen aan de beschikbare ruimte en jouw wensen!
Vervroeg en verleng het moestuinseizoen met 4 tot 8 weken door het gebruik van een kweektunnel. Deze simpele constructie heeft verrassend veel toepassingen voor het succesvol telen van je eigen gewassen. We vertellen je alle voordelen en aandachtspunten voor het gebruik van de kweektunnel.
De mogelijkheden voor kastuinieren zijn eindeloos. Kies je voor een tuinkas of voor een kweektunnel? Dek je de tunnel af met gaas of folie? En welke afmetingen heb je nodig voor verschillende gewassen?
Wat is een kweektunnel?
Een kweektunnel is een simpel, betaalbaar en handzaam hulpmiddel in de moestuin. Het helpt je de gewassen te beschermen tegen verschillende externe invloeden en kan makkelijk geplaatst en verplaatst worden. Een kweektunnel is niets meer dan een simpel geboogd frame met een beschermingslaag er overheen gespannen. Doordat het zo makkelijk te realiseren is, kun je ook makkelijk wisselen tussen verschillende beschermingsmaterialen.
Naast het formaat van de kweetunnel is er nog een wezenlijk verschil met tuinkassen. De tunnelkas heeft in de meeste gevallen één bedekkingslaag. De kas heeft er vaak meerdere; bijvoorbeeld dubbele beglazing. Dit maakt kweektunnels dan ook een stuk goedkoper (en fragieler) dan een tuinkas.
De voordelen van een kweektunnel
Ondanks het kleinere formaat dan een tuinkas en de minder stabiele constructie kan de kweektunnel van onmisbaar belang zijn in de moestuin. De tunnelkas biedt veel voordelen, waar je als moestuinierder je voordeel mee kunt doen.
Net als bij tuinkassen biedt de kweektunnel bescherming tegen weersinvloeden zoals wind, regen, hagel, storm en UV-licht. Met name vroeg in het seizoen kan dit het verschil maken tussen een succesvolle oogst en kapotgeslagen gewassen. Naast de weersinvloeden biedt de kweektunnel ook bescherming tegen ongedierte en aanvallen door vogels.
De kas zorgt, bij de juiste afdekking, voor een hogere temperatuur in de kas. Het liefste wil je dus warmteminnende gewassen in de kas telen. Daarnaast biedt dit je de mogelijkheid om al vroeg in het voorjaar (voor te) zaaien en langer in het najaar te blijven oogsten. Wil je meer tropische gewassen telen? Dan is een kas onmisbaar.
De kweektunnel is minder stevig dan een tuinkas, maar dat maakt deze ook stukken goedkoper. Vooral als je kleine gewassen in de kas wilt telen of de kas alleen wilt gebruiken om in voor te zaaien dan is een tunnelkas een goed alternatief voor de reguliere tuinkas.
Waar tuinkassen in vaste afmetingen gemaakt worden, biedt de kweektunnel je de mogelijkheid om je eigen formaat samen te stellen. Zo is de tunnelkas geschikt voor zowel de grote als kleine moestuin.
Doordat de tunnelkas zelf samen te stellen is, kun je ook makkelijk wisselen van bedekking. Wil je bij het voorzaaien extra warmte in de kas, dan kies je voor een dichte afdekking zoals folie of plastic. Zodra de temperaturen buiten verder oplopen kun je de folie vervangen door gaas, om de planten te blijven beschermen tegen ongewenste diertjes. Zo realiseer je de optimale temperaturen per groeifase van het gewas!
Door de eenvoudige samenstelling van de kas kun je deze makkelijk verplaatsen. Zijn de zaailingen sterk genoeg, dan kun je de tunnelkas makkelijk weghalen en over een nieuw zaaibed plaatsen. Ook als je de tunnel het hele seizoen op dezelfde plaats laat staan kun je hier je voordeel mee doen. Doe je aan gewasrotatie; dan zet je de kweektunnel het volgende jaar makkelijk op een andere plaats.
Omdat je makkelijk bij de tunnelkas kunt komen is het ook simpel om deze snel te kunnen afdekken. Verwacht je bijvoorbeeld extreme hitte of te veel zonuren voor de gewassen in de kas? Dan plaats je hier makkelijk een schaduwdoek overheen om de planten extra te beschermen. Tot slot: omdat de kweektunnel minder stevig is dan een tuinkas wil je deze in de winter opruimen en opslaan. Ook dit regel je makkelijk en snel; de kweektunnel is makkelijk te monteren en demonteren en vraagt weinig ruimte om op te bergen.
De beste kweektunnel voor in de moestuin
De beste kweektunnel is in eerste plaats altijd wat past bij jouw budget, geplande gewassen en ruimte. Houd dit altijd in gedachten bij het aanschaffen van een tunnelkas. Wil je vooral grote, hoge gewassen zoals tomaten en komkommers telen? Kies dan liever voor een tuinkas zodat je plant voldoende ruimte heeft om te groeien en je er zelf ook nog gemakkelijk bij kunt komen. Heb je kleine gewassen op het oog zoals sla en radijs? Dan is de kweektunnel een prima oplossing.
De minimale hoogte
Alle gewassen hebben voldoende ruimte nodig om te kunnen groeien. Bepaal de hoogte van de kas niet alleen op de verwachte hoogte van de plant, maar hou ook rekening met genoeg ruimte voor lucht en ventilatie in de tunnel. Als vuistregel kun je aanhouden dat je minimaal 45 (liefst 60) centimeter hoogte wilt hebben voor kleine saladegroenten. Voor grotere gewassen zoals kolen hou je een minimale hoogte aan van 60 (liefst 90) centimeter.
De minimale breedte
Kweektunnels heb je in de gangbare geboogde frames, maar ook als compartimenten. Bij de tunnels met geboogd frame wil je een minimale breedte aanhouden van 100 centimeter. Ga je kleine gewassen telen die met minder ruimte toe kunnen, dan kun je kiezen voor de modulaire kweektunnel. Deze zijn al vanaf 40 centimeter breed verkrijgbaar.
De afdekking
Gebruik je de kweektunnel om (voor) te zaaien, dan wil je een gesloten afdekking over de tunnel plaatsen. Hierbij heb je verschillende keuzes. Kies kunststof voor een optimale bescherming tegen weersinvloeden, bijvoorbeeld vroeg in het voorjaar. Kunststof doek beschermt tegen weersinvloeden en ongedierte. Let wel op dat de temperatuur niet te hoog wordt in de kweektunnel, dit kan snel gaan met een kunststof doek!
Een alternatief voor kunststof is vliesdoek. Dit doek laat lucht en vocht door en is dus meer geschikt voor later in het voorjaar, als de temperatuur al wat hoger ligt.
Plaats je de kweektunnel later in het jaar of is de temperatuur inmiddels te hoog voor een gesloten afdekking, kies dan voor gaas of folie. Geperforeerde folie zorgt voor een constante luchtstroom in de kas. Ideaal dus voor windbestuivende gewassen. Daarnaast heeft folie een isolerende werking voor de kas. Hartje zomer kies je het wellicht liever voor zo min mogelijk afdekking en ligt de focus meer op bescherming. Kies dan een afdekking van gaas. Kies voor een fijnmazig gaas om te beschermen tegen grote en gemiddeld grote dieren en een grofmazig gaas om te beschermen tegen vogels, maar wel ruimte te bieden aan overige insecten.
Ben je van plan om je eigen tunnel te bouwen? Let dan goed op de kwaliteit van de materialen. Als je de kweektunnel eenmalig wilt gebruiken kun je voor simpelere materialen kiezen. Wil je langer gebruik maken van de tunnel, kies dan voor kwalitatieve materialen. De kweektunnel kun je makkelijk op- en afbouwen en opslaan, dus het is absoluut niet nodig om jaarlijks nieuwe materialen te kopen. Overweeg vooraf wel goed wat je er mee wilt doen; welke afdekking heb je nodig en ga je ook daadwerkelijk gebruiken? Zo voorkom je miskopen en teleurstellingen!
Wil je de tunnelkas in de winter gebruiken? Dek de tunnelkas af en laat deze twee tot drie weken leeg staan zodat de bodem op temperatuur kan komen (minimaal 5°Celsius).
Aandachtspunten bij kweektunnels
Het telen van gewassen in kassen vraagt altijd wat specifieke kennis en kunde. Het is niet hetzelfde als moestuinieren in de open grond. Hou daarom altijd onderstaande aandachtspunten in gedachten bij het telen in de kweektunnel.
Eén van de voordelen van de kweektunnel is dat de temperatuur hoger ligt dan de buitentemperatuur. Maar let wel op! De temperatuur kan in de tunnel namelijk snel hoog oplopen. Verschillen van 5 tot 10° Celsius zijn niet verrassend, maar door de vorm van de kweektunnel kan de temperatuur hier bij extreme omstandigheden zelfs 20° Celsius hoger worden dan buiten. Zorg dus op tijd voor voldoende frisse lucht en ventilatie zodat de gewassen niet verbranden of uitdrogen. Ook in de nacht zal de temperatuur afwijken; in de kweektunnel kan deze ’s nachts zo’n 7° Celsius hoger liggen.
Wordt er nog vorst verwacht? Leg dan uit voorzorg een extra laag folie over de tunnel. Door deze tweede laag creëer je een isolatielaag voor de kweektunnel. De lucht tussen beide lagen heeft een isolerend effect; zo bescherm je de gewassen tegen schade door vorst.
De kweektunnel is relatief klein en daardoor makkelijk te plaatsen. Maar bedenk wel; dit maakt het ook iets lastiger om de bodem te bewerken. Zorg er daarom altijd voor dat je eventuele bodembewerkingen uitvoert voordat je de tunnel plaatst.
Net als bij tuinkassen is het ook bij de kweektunnel van belang om de bestuiving in de gaten te houden. Dek je de tunnel af met plastic? Dan is het haast onmogelijk voor bijvoorbeeld hommels en bijen om de bestuiving te regelen. Kies bij windbestuivende gewassen voor een ventilator in de tunnelkas. Bij alle overige gewassen bestuif je handmatig: neem een wattenstaafje of penseel en breng het stuifmeel van de mannelijke bloem over naar de vrouwelijke bloemen. Nog een aandachtspuntje bij het gebruik van een tunnelkas met dichte folie is de bewatering. Het water zal niet door plastic heen dringen, dus handmatig bewateren is in dit geval noodzakelijk. Om er voor te zorgen dat je nooit te veel of te weinig water geeft kun je er ook voor kiezen een irrigatiesysteem in de tunnelkas te plaatsen.
Doordat de kweektunnel relatief klein en makkelijk te verplaatsen is kun je makkelijk experimenteren wat de beste locatie is om de kweektunnel te plaatsen. Idealiter zet je deze op het zuiden, zodat je het meeste zonlicht opvangt. Plaats de kas vooral niet vol in de wind, om beschadigingen te voorkomen!
De kweektunnel maakt het mogelijk om het groeiseizoen te vervroegen en verlengen. Opzetten kun je dus al vroeg in het najaar doen. Let wel op dat de beste ontkiemingstemperatuur rond de 5° Celsius ligt en je deze temperatuur dus wel nodig hebt in de kweektunnel.
De kweektunnel is makkelijk in gebruik, meerdere jaren te hergebruiken en niet onbelangrijk; relatief goedkoop. Kies makkelijk zelf welke bescherming je voor je gewassen wilt en pas de kweektunnel helemaal aan op jouw wensen en beschikbare ruimte!
De kweektunnel is een mooie toevoeging aan de moestuin om het groeiseizoen te vervroegen en te verlengen. Maar, de tunnelkas brengt ook zijn eigen uitdagingen met zich mee. Zorg er voor dat je bekend bent met de technieken voor het moestuinieren in de tunnelkas en je geniet langer van je eigen geteelde oogst!
