Heb je een komkommer- of pompoenplant met veel bladeren en bloemen maar geen vruchten? Dan ontwikkelt de plant wel mannelijke bloemen, maar geen vrouwelijke.
Heb je geen of nauwelijks vrouwelijke bloemen in de plant, dan kan dit een signaal zijn dat de omstandigheden niet ideaal zijn voor de plant. Zorg voor de juiste temperatuur, bodemkwaliteit en genoeg direct zonlicht.
De komkommer- en pompoenplant hebben in de regel altijd meer mannelijke dan vrouwelijke bloemen. Maar, als de ontwikkeling van vrouwelijke bloemen helemaal uit blijft is er meer aan de hand. Dit kan verschillende oorzaken hebben.
Klik direct naar wat je zoekt
Verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke bloemen
De komkommer en pompoen komen beide uit de cucurbit familie. De mannelijke- en vrouwelijke bloem zien er gelijk uit, maar toch kun je makkelijk het verschil zien. De vrouwelijke bloem heeft namelijk een klein vruchtbolletje achter de bloem. Mannelijke bloemen staan parmantig op steel.
Bij jonge planten is het normaal dat er alleen mannelijke bloemen aanwezig zijn op de plant. Dit blijft zo tot de plant half volgroeid is. Hoe volwassener de plant wordt, des te meer vrouwelijke bloemen er verschijnen als aan alle overige voorwaarden wordt voldaan. De reden dat de mannelijke bloemen eerst verschijnen is dat zij zorgen voor bestuiving. Zodra de mannelijke bloemen verschijnen worden dus ook de bestuivers aangetrokken. De vrouwelijke bloem moet namelijk stuifmeel van de meeldraden van de mannelijke bloem krijgen. Dit proces wordt in de tuin geregeld door bestuivende insecten. Eventueel kun je de komkommer- en pompoenplant ook eenvoudig met de hand bestuiven.
Waarom er geen vruchten ontwikkelen
Het is goed om te weten dat de komkommer- en pompoenplant in eerste instantie mannelijke bloemen geeft. Dat is dus heel normaal. Wanneer een volwassen plant geen vrouwelijke bloemen geeft dan kan er iets aan de hand zijn.
Controleer daarom altijd als eerste of er een probleem is met de plant. Is deze wel gezond? Een watertekort kan bijvoorbeeld stress opleveren bij de plant waardoor er geen vrouwelijke bloemen gevormd worden. Heeft de plant wel voldoende water gehad, controleer dan of de bodem genoeg voedingsstoffen bevat. In een gezonde bodem kunnen de planten de juiste voedingsstoffen opnemen om zo de groei te bevorderen. Hier lees je meer over het testen van de bodemkwaliteit. Tot slot kan ook een slechte drainage in de bodem leiden tot groeiproblemen.
Heb je inderdaad weinig tot geen vrouwelijke bloemen in een gezonde volwassen plant? Realiseer je dan dat de ontwikkeling van de plant al lang van tevoren bepaald is. Al lang voordat de bloemen zich ontwikkelen in de plant staat het geslacht van de bloemen al vast. Bij komkommerplanten is dit al zo’n 15 dagen voor de eerste ontwikkeling van de knop. Oorzaken zoek je dus niet in de afgelopen dagen, maar eerder in de weken daarvoor.
Meer vrouwelijke bloemen
Een belangrijk aspect bij het ontwikkelen van bloemen in de plant is de temperatuur. Bekend is dat hogere temperaturen de ontwikkeling van mannelijke bloemen bevordert, terwijl lagere temperaturen voor vrouwelijke bloemen zorgt. Bij de zomerpompoen kan het zelfs voorkomen dat er eerder vrouwelijke dan mannelijke bloemen ontwikkelen in de plant bij koeler weer. Zijn er dus hoge temperaturen al vroeg in het seizoen? Dan is de kans groot dat er weinig tot geen vrouwelijke bloemen groeien. In extreme gevallen, bij hoge temperaturen die ’s nachts niet lager uitkomen dan 21°C kan het zelfs voorkomen dat vrouwelijke bloemen afsterven. De beste temperaturen voor komkommer- en pompoenplanten ligt tussen de 18°C en 24°C.
Naast temperatuur speelt ook zonlicht een belangrijke rol bij de groei van komkommer- en pompoenplanten. Hierbij geldt: des te meer zonlicht, des te meer kans op vrouwelijke bloemen. Schaduwrijke gebieden zullen meer mannelijke bloemen opleveren.
De bodemkwaliteit is erg belangrijk bij de ontwikkeling van gewassen. Zo ook voor de komkommer- en pompoenplant. Deze planten hebben een goede verhouding NPK nodig om de bloemen te kunnen ontwikkelen. Inmiddels is duidelijk dat een te hoog gehalte stikstof in de bodem zorgt voor ontwikkeling van mannelijke bloemen, en vrouwelijke bloemen dus uitblijven.
Tips voor meer vruchten
Hoe zorg je dan wel voor meer vrouwelijke bloemen en dus vruchten aan de komkommer- en pompoenplant? Besef je ten eerste dat een teveel aan mannelijke bloemen relatief is. Wat is te veel? Wat je uiteindelijk wilt is meer vrouwelijke bloemen. Hiervoor hou je rekening met een aantal factoren:
- Lagere temperaturen bevorderen de groei van vrouwelijke bloemen. Hou hier dus rekening mee met de plaatsing in de moestuin. Vermijd komkommerplanten en pompoenplanten in de kas en dat ze niet groeien op de meest hete plaats in de tuin
- Zorg er voor dat de planten genoeg direct zonlicht krijgen. Teel geen komkommer- en pompoenplanten in schaduwrijke plaatsen en pas op met kweken naast gebouwen of hoge bomen en struiken
- Start de planten binnenshuis. Zorg voor sterke zaailingen voordat deze buiten uitgeplant worden. Zo vervroeg je het seizoen, en heb je langer de tijd om vrouwelijke bloemen (die vanaf halfvolwassenheid ontwikkelen) te groeien
- Wees voorzichtig met het toevoegen van kunstmest. Zorg liever dat de basis bodemkwaliteit op orde is en voorkom zeker de toevoeging van teveel stikstof bij deze gewassen
- Tot slot zijn er nog hybride rassen waar je naar zou kunnen kijken. Deze hebben de beste eigenschappen en dus vaak ook betere kansen om een grote oogst op te brengen
Overige adviezen onder de loep
Online zijn veel suggesties te vinden voor het uitblijven van vrouwelijke bloemen, samen met adviezen om meer vrouwelijke bloemen te krijgen. Veelgehoorde adviezen zijn het verwijderen van de mannelijke bloemen om energie te besparen. Anderen stellen dat een vochttekort de oorzaak zou kunnen zijn en meer water geven dus de oplossing zou zijn. Met de eerder besproken factoren (temperatuur, licht en voedingsstoffen) weten we dat energie besparen niet direct zal leiden tot meer vrouwelijke bloemen. Het verwijderen van mannelijke bloemen zal dus niet tot het gewenste resultaat leiden. Ook met bemesting wil je oppassen. Geef je extra mest dan loop je het risico teveel stikstof aan de bodem toe te voegen, wat weer meer mannelijke bloemen oplevert.
Het kan vanaf het zaaien lang lijken te duren voordat je resultaat gaat zien. De vruchten ga je pas zien zodra de plant richting volwassenheid gaat, vandaar dat je ook alleen mannelijke bloemen ziet bij zaailingen. Zodra de volwassen fase is bereikt groeien de vruchten veel en snel. Zodra de vruchten beginnen te rijpen zal ook de ontwikkeling van nieuwe vruchten afnemen.
Vanaf 10°C gaan de bloemen van de pompoenplant open. Bij komkommerplanten is dit vanaf 15°C. Beide plantensoorten hebben temperaturen nodig van 18°C tot 24°C om vruchten te ontwikkelen en te laten groeien.
Er wordt wel eens geadviseerd om mannelijke bloemen te verwijderen van de komkommer- en pompoenplant. Dit zal echter de groei van vrouwelijke bloemen niet bevorderen, omdat hier andere oorzaken achter liggen. Alle informatie hierover vind je hier.
Begin al met de voorbereidingen ruim voor het seizoen als je komkommer en pompoen wilt kweken in de moestuin. Controleer de bodemkwaliteit en maak een moestuinplan zodat de planten in de best mogelijke omstandigheden kunnen groeien. Dan staat niets je meer in de weg om dit seizoen lekker te kunnen genieten van je eigen geteelde komkommers en pompoenen!
