Het is hetgeen waar veel mensen de rillingen van krijgen; maden. Deze krioelende beestjes kun je tegenkomen in de compostbak. Maar waarom vind je ze in de ene composthoop wel en in de andere niet?
Maden helpen bij het composteren, maar kunnen in grote getale zorgen voor uitgeput compost. Zorg daarom voor een goede balans in de composthoop en volg deze tips om een overdaad aan maden te voorkomen.
De aanwezigheid van maden is een waarschuwing dat er iets niet helemaal in orde is met de composthoop. Leer de signalen herkennen en gebruik de maden in je voordeel!
Wat zijn deze maden?
De maden die je in de composthoop vindt zijn de larven van de zwarte soldaatvlieg. Wetenschappelijk wordt deze aangeduid als hermetia illucens. Deze zwarte soldaatvlieg zijn dikker dan de gewone huisvlieg.
De larve van de zwarte soldaatvlieg is in eerste instantie wit van kleur. Na verloop van tijd kleuren deze grijs of bruin, afhankelijk van wat ze eten, voordat ze ontpoppen tot de vlieg. De vlieg zelf heeft qua vorm veel vergelijking met een wesp. Gelukkig hebben deze vliegen geen mond of angel, dus is er geen kans dat ze je bijten.
De vrouwelijke zwarte soldaatvlieg legt de eitjes. Bij voorkeur zoekt ze hiervoor composthopen, mest of ander rottend materiaal. Per keer kan deze vlieg 200 tot 650 eitjes leggen. Niet verrassend dus dat je deze maden vaak in grote getale tegenkomt in de compostbak!
De eitjes komen binnen vier dagen uit. De maden zijn dan zo’n millimeter groot. Binnen 20 dagen groeien ze tot 2,5 centimeter groot waarna ze het popstadium in gaan.
Maden in de composthoop
In de landbouw worden de larven van de zwarte soldaatvlieg in grote getale gebruikt voor het composteerproces. Deze larven zijn namelijk experts in het composteren. En ja; dat doen ze ook in de compostbak bij de moestuin.
De larven breken het materiaal in de composthoop af. Wat dat betreft is het dus juist wenselijk om de larven in de composthoop te hebben. Het composteerproces wordt versneld wanneer je deze larven in de composthoop hebt.
Maar, er is ook een nadeel. De larven eten namelijk een aanzienlijk deel van de voedingsstoffen in het organisch materiaal. Daarom wil je niet afwachten tot de hele composthoop vergaan is tot een uitgeputte massa die niets meer toevoegt aan de moestuin.
De oorzaak
Maden gedijen het best in biologisch afbreekbaar materiaal. Een rottende omgeving vinden zij dus prettig. Ook warmte en een hoge luchtvochtigheid is goed voor de larven. Vandaar dat je deze larven in de meeste gevallen tegenkomt in de composthoop.
Start je met composteren, dan lees je al snel over de balans tussen ‘groen’ en ‘bruin’ afval. Hier lees je meer over deze afvalsoorten. Nu we weten dat een hoge luchtvochtigheid de larven aantrekt, kunnen we ook een deel van de oorzaak achterhalen. In de meeste gevallen is het terug te halen op een te groot aandeel groenafval en materiaal met een hoog watergehalte waardoor de luchtvochtigheid oploopt. Ook het niet tijdig beluchten en omscheppen zorgt voor een hoger vochtgehalte in de composthoop.
De oplossing tegen maden in de composthoop
Bepaal voor jezelf of de larven gewenst zijn of dat je er vanaf wilt. Zoals gezegd zijn de larven goed voor de vertering van het materiaal, maar te veel larven wil je natuurlijk sowieso niet.
Er zijn verschillende manieren om larven te bestrijden uit de compostbak. Zorg voor een gezonde balans tussen groen en bruin materiaal in de composthoop. Hiervoor is geen rekenkundige formule, maar na verloop van tijd zal je merken dat je hier meer feeling mee krijgt. Is de hoop te nat, belucht dan en schep de hoop om. Voeg in dat geval ook minder groen materiaal toe en meer bruin (droog en plantaardig materiaal) om de balans te herstellen.
Wil je voorkomen dat de vrouwelijke zwarte soldaatvlieg eitjes legt op de composthoop? Sluit de hoop dan af met een dikke laag bruin materiaal om de vlieg af te weren.
Heb je al maden in de compostbak? Voeg dan tijdelijk minder groen materiaal toe. Zo hebben ze niet genoeg voedingsstoffen om te kunnen overleven in de composthoop.
Een meer rigoureuze aanpak is het toevoegen van kalk aan de composthoop. Kalk verhoogt de pH-waarde van de composthoop en zet ammoniumstikstof om in ammoniakgas. Dit gas is giftig voor de maden. Wees je er wel van bewust dat dit ammoniakgas ook een negatieve uitwerking kan hebben op de microben in de composthoop die voor de compostering zorgen. Het composteringsproces kan hierdoor dus flink vertragen.
Kies je er voor om kalk toe te voegen aan de compostbak, hou er dan rekening mee dat de uiteindelijke compost een meer alkalisch karakter kan krijgen wanneer je teveel kalk toevoegt. Dit kan voor een verhoging van de pH-waarde zorgen in de bodem waardoor je extra zwavel toe wilt voegen bij het aanbrengen in de moestuin. Als alternatief voor kalk kun je ook kiezen voor limoen, dennennaalden of citrusafval.
Als je tot de ontdekking komt dat je maden in de compostbak hebt op het moment dat je de moestuin aan het composteren bent, zullen de maden al in de moestuin aanwezig zijn. Gelukkig zijn deze niet schadelijk. Een deel zal onder de grond verstikt worden terwijl een ander deel tot volwassenheid komt en uitvliegt. Door de korte periode van larf tot volwassen vlieg brengen zij geen schade aan in de moestuin of aan de gewassen.
De maden komen in de bak terecht doordat de vrouwelijke zwarte soldaatvlieg hier haar eitjes legt. Het afsluiten van de bak kan dus een oplossing zijn, maar veroorzaakt ook weer andere uitdagingen. De composthoop wil je namelijk beluchten om een te hoge luchtvochtigheid tegen te gaan. Kies in dat geval dus voor een afdekking, maar vergeet niet om beluchtingsgaten aan te brengen of open te zetten. Om ongedierte te voorkomen kun je de luchtgaten afdekken met een gaasscherm.
Ja, ook azijn kan gebruik worden bij de bestrijding van maden. Maar, let hierbij wel op. Azijn zorgt voor een verhoging van de zuurgraad van de compost. Gebruik niet meer dan een eetlepel azijn per 10 kg compost.
Maden helpen bij de compostering, zolang er niet te veel aanwezig zijn. Voorkomen is nog altijd beter dan bestrijden; dus zorg er met deze tips voor dat je een goede balans vindt in de composthoop om een wildgroei aan maden te voorkomen!
