Wil je jouw zaailingen een goede start geven, dan kun je kiezen voor het gebruik van een kweekmat. De kweekmat helpt bij het ontkiemen en ontspruiten van zaden door een constante temperatuur af te geven.
Een kweekmat wordt onder een zaaibak geplaatst om de zaden te laten ontkiemen. Met een gemiddelde temperatuur van 21°C tot 24°C kunnen zaden sneller ontkiemen en uitgroeien tot gezonde volwassen planten.
Een kweekmat kan het ontkiemen van zaden en zaailingen een boost geven. In dit artikel lees je waarom een kweekmat een handig hulpmiddel kan zijn om je planten een goede start te geven.
Klik direct naar wat je zoekt
Wat is een kweekmat?
Een kweekmat is een handig hulpmiddel voor het kweken van zaden en het opkweken van zaailingen in de moestuin of binnenshuis. Een kweekmat is een vlakke mat die is ontworpen om een constante temperatuur te handhaven om het ontkiemen van zaden te bevorderen en de groei van zaailingen te versnellen.
Door een kweekmat te gebruiken creëer je een optimaal microklimaat voor zaden en zaailingen. In veel gevallen plaats je zaden die je binnen gaat voorzaaien in de vensterbank. Maar de vensterbank biedt geen garantie op constante temperatuur en warmte. Zeker tijdens koude nachten kan de temperatuur (vooral bij het raam) flink dalen. Deze temperatuurschommelingen kun je voorkomen door een warmtemat te gebruiken.
Niet alleen zaden en zaailingen kunnen baat hebben bij het gebruik van een warmtemat. Ook wanneer je gaat stekken kun je een voorsprong halen door een warmtemat te gebruiken.
Hoe werkt een kweekmat?
Bij het inschakelen van de warmtemat komen de verwarmingselementen langzaam maar zeker op temperatuur. Er is een hele goede reden voor waarom de mat niet binnen een paar seconden op temperatuur is. Dit zou namelijk de wortels (als je zaailingen op de mat plaatst) kunnen verbranden. Kijk er niet vreemd van op als het uren duurt voordat de grond in de kweekbak op temperatuur is, vooral wanneer je grote of diepe potten gebruikt.
Het verwarmingselement in de warmtemat zorgt er voor dat de mat op een constante temperatuur blijft. Dit stimuleert de ontkieming en groei in de eerste fase van de gewassen. Vooral voor zaden die een minimale temperatuur nodig hebben om te kunnen ontkiemen is het gebruiken van een warmtemat dus handig. Je kunt ook de ontkieming van zaden versnellen door deze constante temperatuur te gebruiken. Zo haal je een voorsprong op de natuurlijke omstandigheden waarbij de buitentemperatuur vaak nog te koud is. Door een warmtemat te gebruiken zijn je zaailingen dus eerder klaar om uitgeplant te worden dan wanneer je van de natuurlijke omgevingstemperaturen uit gaat.
Wil je tropische soorten kweken, dan heb je vaak hogere temperaturen nodig. Om deze zaden op kamertemperatuur te laten ontkiemen levert meestal een stuk minder resultaat op. Hiervoor kan een kweekmat een uitkomst zijn.
Blijf wel met regelmaat de bodemtemperatuur controleren. Het kan voorkomen dat de grond te warm wordt voor de zaden of zaailingen. Gebruik een bodemthermometer om te controleren of de grond nog op de juiste temperatuur is. Wordt de temperatuur te hoog, zet de bak dan open om warmte te kunnen laten ontsnappen.
Let wel altijd op dat je het uitplanten van de zaailingen vooraf goed plant. Op het moment dat je gebruik maakt van een verwarmingsmat maar het is buiten nog te koud om de zaailingen uit te planten dan schiet dit hulpmiddel zijn doel voorbij. Lees alles over het plannen en maken van een zaaischema in dit artikel.
Voordelen van een kweekmat
De kweekmat kent veel voordelen voor het ontkiemen van zaden. Ten eerste kun je al vroeg in het seizoen beginnen met het ontkiemen van zaden. Je bent niet langer afhankelijk van buitentemperaturen of lagere kamertemperaturen. Zo kun je al vroeg in het seizoen sterke zaailingen planten die direct de volle grond in kunnen zodra de buitentemperatuur dit toelaat.
Daarnaast ontkiemen zaden sneller bij constante temperaturen. Zet jij dus ’s avonds de thermostaat lager, dan heeft dit ook invloed op de te ontkiemen zaden. Met een kweekmat voorkom je deze temperatuurschommelingen. Hierdoor versnel je de ontkiemingstijd van de zaden.
De kweekmat kan ook een handig hulpmiddel zijn om doorgeschoten zaailingen te voorkomen. Dit heeft alles te maken met de constante omgevingstemperatuur die je de zaden geeft met deze verwarmingselementen.
Tot slot helpt de kweekmat om het groeiseizoen te verlengen. Zonder warmtemat ben je afhankelijk van de buitentemperaturen. Dan kun je dus pas veel later starten met voorzaaien. Zaden hebben gemiddeld genomen al snel temperaturen van meer dan 20°C nodig om te kunnen ontkiemen. Met behulp van deze mat creëer je de benodigde temperatuur zelf.
Voorkom ziekten met behulp van een kweekmat
Door een kweekmat te gebruiken verlaag je de kans op ziekten in de planten. Dit heeft meerdere redenen.
In eerste plaats zorgt de kweekmat voor een verhoogde bodemtemperatuur. Dit remt de groei van ziekteverwekkers. De zaailingen groeien door de constante temperatuur sterker, waardoor ze beter resistent zijn tegen verschillende ziekten.
Gebruik je een afgesloten kweekbak op de warmtemat dan verhoogt de luchtvochtigheid binnenin. Dit helpt om de vochthuishouding op orde te houden waardoor je minder vaak water hoeft te geven.
Het gebruik van een kweekmat kan ook schimmels en bacteriën afremmen. Door de zaailingen op een kweekmat te plaatsen wordt vocht beter opgenomen, waardoor schimmels en andere ziekteverwekkers minder kans krijgen om zich te ontwikkelen.
De kweekmat kan dus ook bijdragen aan een goede planthygiëne. Dat betekent niet dat er geen verzorging meer nodig is. Zorg voor schone apparatuur en voorkom een overschot aan water om de zaden de beste kans te geven om te ontkiemen tot sterke zaailingen.
Verschillende soorten kweekmatten
Als je op zoek gaat naar een kweekmat kom je er al snel achter dat er verschillende soorten matten verkrijgbaar zijn. Sommige zijn uitsluitend geschikt voor gebruik binnenshuis, terwijl andere matten ook buiten gebruikt kunnen worden. Over het algemeen zijn matten voor gebruik binnen beter geschikt voor kleine zaailingen, terwijl matten voor gebruik buiten ook geschikt kunnen zijn voor grotere zaailingen en eventueel ook volwassen planten.
Het belangrijkste onderdeel van de mat is de temperatuurregeling. Controleer goed of de mat voorzien is van een automatische thermostaat of dat dit handmatig geregeld moet worden. Ook wil je er voor zorgen dat de mat op een constante temperatuur blijft zodat er niet alsnog temperatuurschommelingen op kunnen treden.
Naast warmtematten zijn er inmiddels ook verwarmde kweekbakken verkrijgbaar. Hier zitten de verwarmingselementen al in, waardoor je geen extra mat onder de kweekbak nodig hebt. Je vindt deze bakken bijvoorbeeld hier bij Bol.com. Gebruik je liever een losse mat waar je de zaailingen op kunt plaatsen kijk dan goed naar de mogelijkheden van het apparaat. Deze warmtemat van Bol.com heeft bijvoorbeeld een digitale thermostaat waarmee je zelf de temperatuur kunt aanpassen maar er zijn ook soorten zonder deze extra functie online of in de betere tuincentra te vinden.
Is een kweekmat noodzakelijk voor zaailingen?
Een kweekmat is een handig hulpmiddel voor het kweken van zaden en zaailingen. Door een constante temperatuur te handhaven, kan een kweekmat helpen om de tijd die nodig is voor het ontkiemen van zaden te verkorten en de groei van zaailingen te versnellen. Er zijn verschillende soorten kweekmatten verkrijgbaar en het is belangrijk om de specificaties van elke kweekmat te bekijken voordat je een keuze maakt. Als je serieus bent over het kweken van groenten en kruiden, kan het gebruik van een kweekmat een waardevolle investering zijn.
Zorg er wel voor dat je na het gebruik van een kweekmat de zaailingen afhardt. Dit voorkomt een te grote transplantatieschock zodra de zaailingen in de volle grond uitgeplant worden. In dit artikel lees je precies hoe je het beste zaailingen kunt afharden.
Wil je de zaden de best mogelijke start geven? Zorg dan voor zo zuiver mogelijk water. Controleer of er geen schadelijke mineralen in het water aanwezig zijn. Om de zaden een goede start te geven is het aan te raden gedechloreerd water te geven. In dit artikel lees je alles over het onttrekken van chloor uit water.
Zeker, de kweekmat kan uitkomst bieden aan het voorzaaien in de koude kas. Let er alleen wel op dat in de meeste gevallen de mat zelf waterdicht is, maar de aansluiting en thermostaat niet. Voorkom dus altijd vocht op de bekabeling om kortsluiting te voorkomen.
De mat kan een positieve invloed hebben op de ontkiemingstijd van zaden. Bieten kunnen in koude omstandigheden zomaar 10 dagen nodig hebben om te ontkiemen, terwijl dit met een mat al binnen 4 dagen gebeurt. Uit onderzoek blijkt dat ook tomatenzaden drie dagen eerder ontkiemen met behulp van de mat. Plan deze tijd wel altijd goed in het zaaischema in!
Zorg, voordat je begint met zaaien, altijd voor een passend zaaischema. In dit artikel lees je daar alles over. Zo weet je precies wanneer je kunt starten met voorzaaien met behulp van de kweekmat en wanneer de zaailingen veilig uitgeplant kunnen worden. Met deze tips en tricks geef jij jouw moestuin dit jaar een sterke start!
