Zaailingen worden vaak vanuit hun kweekpotjes direct uitgeplant in de volle grond. Maar is het wel juist om zaailingen in hetzelfde potje te laten zitten tot het tijd is om uit te planten?
Het verpotten van zaailingen is een cruciale stap in het weken van je eigen groente. Zo zorg je er voor dat de jonge plant genoeg water, voedingsstoffen, lucht en licht krijgt om uit te groeien tot een gezonde, volwassen plant.
Als je zaailingen gaat verpotten zijn er een paar aandachtspunten om op te letten. Op de juiste manier uitgevoerd kweek je zo sterkere plantjes om op de juiste tijd uit te planten in de volle grond. In dit artikel bespreken we alles wat je moet weten over het verpotten van zaailingen. Lees meer over het belang van verpotten, de juiste manier van verpotten en wanneer de zaailingen toe zijn aan een grotere pot.
Voorzaaien doe je vaak in kleine kweekpotjes. Het voordeel hiervan is dat je makkelijk de temperatuur en vochthuishouding kunt beheersen. Zo voorkom je rottende zaden door te veel water en zaden die niet ontkiemen omdat de grond niet op temperatuur komt.
Om je moestuin klaar te maken voor succes plan je van tevoren wanneer je zaait, verpot en uitplant. Vind je het lastig om dit op gevoel te doen, stel dan makkelijk je eigen zaaischema op. In dit artikel lees je precies hoe je dat het beste doet.
Naast zaaipotjes kun je ook kiezen voor zaaitrays. Deze gebruik je vaak bij kleine gewassen, zoals uitjes. Zaai je meerdere zaden in een grote bak, dan loop je na verloop van tijd het risico dat de zaailingen elkaar verdringen. De luchtcirculatie neemt af, niet alle plantjes krijgen meer genoeg licht en zaailingen moeten strijden om voedingsstoffen. Zorg dus dat je deze plantjes op tijd uitdunt en overpot naar een grotere kweekpot of uitplant in de volle grond.
De risico’s van een te kleine kweekpot
Na een paar weken zijn de zaailingen hun oorspronkelijke kweekpot ontgroeid. En zaailingen in te kleine potjes houden gaan gepaard met een aantal vervelende risico’s.
Ten eerste heeft het plantje snel de beschikbare voedingsstoffen uit het groeimiddel opgenomen. Extra bemesten van zaailingen is lastig, omdat de jonge wortels gevoelig zijn voor verbranding. Een tekort aan voedingsstoffen betekent dat de zaailing niet tot zijn volle potentie kan ontwikkelen. Het resultaat? De groei stagneert en de plant verzwakt.
Nog een risico van een te kleine pot is de kans op potgebonden wortels. De wortels groeien gestaag door, maar hebben niet de ruimte om door te groeien. Dan zie je dat de wortels cirkelvormig rondom de kluit gaan groeien. In deze vorm kunnen de wortels, als er al voldoende voedingsstoffen aanwezig zijn, deze niet optimaal opnemen.
Sommigen kiezen er voor om gelijk in grote kweekpotten te zaaien, zodat het niet nodig is om te verpotten. Een methode die kan werken, maar een stuk lastiger is. In een grotere pot is het lastiger het vochtgehalte op peil te houden en een goede temperatuur in de grond te krijgen om de zaden te laten ontkiemen. Bij voorkeur kies je dus voor kleine kweekpotjes, en verpot je de zaailingen daarna.
Wanneer verpot je zaailingen?
Het is belangrijk om zaailingen op het juiste moment te verpotten. Dit kan bepalen hoe succesvol de groei van de plantjes zal verlopen. Over het algemeen kun je zaailingen verpotten zodra ze ongeveer 2 tot 3 centimeter groot zijn. Dit is meestal rond de twee tot drie weken na het zaaien, afhankelijk van de soort plant en de groeicondities.
Zodra de plantjes 2 echte bladeren hebben kun je ze verpotten. Let wel op dat het echte bladeren zijn, geen kiembladeren. De kiembladeren zijn de eerste twee zaadlobben die aan de zaailing zichtbaar worden. Nog een teken dat de zaailing toe is aan een grotere pot is wanneer de zaadlobben geel verkleuren en afvallen.
Kleuren de bladeren van de zaailing geel? Dat is een teken dat je te lang hebt gewacht met verpotten. Zodra de plant geen voedingsstoffen meer op kan nemen zie je dit terug aan gele bladeren. In dit geval wil je dus haast maken met verpotten!
Nog een signaal dat het tijd wordt voor een grotere pot is zichtbare wortels. Deze horen altijd in de grond te zitten, dus wanneer ze zichtbaar worden boven de grond betekent dit dat er niet genoeg ruimte meer is in de pot. In het verlengde hiervan: wanneer je merkt dat je steeds vaker water moet geven is het ook tijd voor meer ruimte. Zodra de grond vol raakt met het wortelgestel kan het zomaar zijn dat je dagelijks water moet geven om te voorkomen dat de grond uitdroogt. Tijd om te verpotten dus!
Wat voor kweekpotjes gebruik je voor zaailingen?
Als je zaailingen gaat verpotten is het belangrijk om de juiste kweekpotjes te gebruiken. Ongeacht welk soort je gebruikt, zorg altijd voor de juiste maat. Hou als vuistregel aan dat het potje 2x zo groot moet zijn als de zaailing.
Zorg daarnaast voor drainagegaten. Overtollig water is funest voor zaailingen, dus het is van belang dat overtollig vocht kan aflopen.
Bij de keuze voor kweekpotjes heb je twee soorten: herbruikbare potjes en biologisch afbreekbare potjes. Herbruikbare potjes zijn in de meeste gevallen van plastic gemaakt. Gebruik je dit soort potjes, zorg er dan voor dat deze schoon en gedesinfecteerd zijn. Zo voorkom je ziekten in de potjes. In dit artikel lees je precies hoe je deze potten reinigt en desinfecteert.
Biologisch afbreekbare potjes zie je steeds vaker in verschillende soorten en maten. Kokos kweekbakjes en turf potjes zijn hier voorbeelden van. Om de kosten te drukken kun je ze ook makkelijk zelf maken. Zelf werken we al langere tijd met zelfgemaakte potjes van krantenpapier. Met behulp van een kweekpotjesmaker (zoals deze van Dille & Kamille) maak je makkelijk zelf je kweekpotjes. Je hebt geen opslag nodig, en je plant de potjes direct in de tuin zodra de zaailingen naar buiten kunnen. Gebruik deze niet voor grote zaailingen, deze ontgroeien de potjes voordat de laatste kans op vorst voorbij is.
Hoe verpot je zaailingen?
Het verpotten van zaailingen is meer dan alleen het overscheppen van de planten in een nieuwe pot. Het vereist een paar cruciale stappen om ervoor te zorgen dat de plantjes optimaal worden verzorgd en goed groeien. Hier vind je enkele tips voor het succesvol verpotten van zaailingen:
- Geef de zaailingen een paar uur vooraf flink water. De vochtige kluit is veel makkelijker te verplaatsen dan bij droge grond. Ook minimaliseer je hiermee de kans op transplantatieschok
- Gebruik goede grond. Je kunt gebruik maken van bijvoorbeeld potgrond of vermiculiet. Alles over de verschillen tussen deze twee soorten lees je in dit artikel. Gebruik in geen geval tuinaarde! Dit is te zwaar voor de zaailingen. Kies een luchtige grond zodat water en voedingsstoffen de wortels kunnen bereiken
- Bevochtig de grond voordat je de zaailingen overpot. Zo voorkom je overbewatering
- Zijn de wortels potgebonden? Haal ze dan langs de rand voorzichtig los. Zo moedig je de zaailing aan een sterk wortelgestel te vormen. Voorkom dat je de wortels beschadigt!
- Plaats de zaailing in het midden van het potje en druk goed (maar niet te hard!) aan om luchtbellen te verwijderen en dek af met grond
- Geef nog een scheutje water na het verpotten. De grond kan hierbij wat inzakken, dat is volkomen normaal. Je kunt dit weer aanvullen met potgrond of vermiculiet
- Zet de zaailingen op een lichte plaats, bijvoorbeeld in de vensterbank. Heb je geen ramen met genoeg zonlicht per dag? Overweeg dan de aanschaf van een kweeklamp).
- Wees voorzichtig met bemesten bij tere zaailingen. Wil je extra bemesten, gebruik dan vloeibare meststof
De zaailingen kunnen na het verpotten gaan hangen, dit is geen reden tot paniek. Geef de zaailingen een paar dagen om bij te komen en zorg voor voldoende licht en water.
Nee, het verpotten van zaailingen is niet in alle gevallen noodzakelijk. Merk je dat de zaailingen te groot worden voor hun kweekpotjes maar kunnen ze nog niet in de volle grond? Dan moet je gaan verpotten. Blijven ze te lang in te kleine potjes, dan zal de groei stagneren en loop je kans dat de zaailing verzwakt en uiteindelijk afsterft.
Meestal is het niet nodig om zaailingen te snoeien voordat je ze verpot. Het is wel een goed moment om beschadigde of zwakke bladeren te verwijderen. Probeer de wortels niet te beschadigen tijdens het verpotten, omdat dit de groei van de zaailingen kan belemmeren.
Het verpotten van zaailingen is een belangrijke stap in het succesvol kweken van gezonde gewassen. Het geeft de wortels de ruimte om te groeien en voedingsstoffen op te nemen uit de grond. Het juiste moment van verpotten en het juiste formaat pot zijn belangrijk om de groei van de plant niet te verstoren. Houd altijd rekening met het type plant en de grootte ervan en zorg voor een juiste verzorging van de zaailingen. Met deze tips is het verpotten van zaailingen een eenvoudige en succesvolle klus.
