Het voorzaaien van zaden in de vensterbank is een veelgebruikte manier om het groeiseizoen te vervroegen. Maar, als er te weinig zonlicht binnenkomt zal dit het ontkiemingspercentage beïnvloeden. Daarom wordt er steeds vaker gekozen voor het gebruik van een kweeklamp om de zaden te laten ontkiemen.
Met de juiste hoeveelheid licht kun je binnenshuis je eigen kruiden, bladgroenten en klein fruit kweken, zelfs in kleine ruimtes. Afhankelijk van wat je wilt kweken zijn de verschillen tussen kweeklampen, zoals Lumen, Kelvin en Watt belangrijk om te begrijpen.
Met zoveel verschillende soorten kweeklampen op de markt kan het lastig zijn om de beste optie te kiezen. In dit artikel zullen we enkele belangrijke factoren bespreken die je zou moeten overwegen bij het kiezen van de beste kweeklamp voor het ontkiemen van jouw zaden binnenshuis.
Zaden ontkiemen in de vensterbank
De sleutel tot succes is het weten hoeveel licht de plant nodig heeft om goed te kunnen ontkiemen en groeien. Hierbij maakt het aanzienlijk verschil op welk gewest de vensterbank staat.
- Zuiden: een raam op het zuiden is ideaal voor planten die fel indirect licht nodig hebben. Vooral in de winter wanneer de zon laag aan de hemel staat krijg je in een vensterbank op het zuiden helder indirect licht.
- Noorden: een vensterbank op het noorden geeft een lager lichtniveau. Voor het ontkiemen van zaden of groeien van kruiden die licht nodig hebben is een raam op het noorden niet geschikt.
- Oosten: met name in de ochtend staat de felle zon op het oosten. Hier heb je dus gedurende korte tijd fel zonlicht beschikbaar en is ook niet goed geschikt voor het ontkiemen van zaden
- Westen: ramen op het westen vangen in de middag direct zonlicht. Kies voor deze ramen dus alleen planten die goed tegen extra warmte en zon kunnen.
In alle gevallen zie je dus dat het aantal uren zonlicht niet voldoende is om de zaden en zaailingen een sterke start te bieden. Daarom is het raadzaam om extra licht te bieden door middel van een kweeklamp.
Groenteplanten en kruiden hebben meer licht nodig dan de gemiddelde kamerplant. Schaduwminnende groente zoals andijvie, sla en spinazie zouden het goed binnenshuis kunnen doen. Zonminnende planten zoals tijm en basilicum hebben al een hoger lichtniveau nodig dan de gemiddelde vensterbank geeft. Vruchtdragende planten zoals komkommer en tomaten hebben, net als zaailingen, het meeste licht nodig. Het ontwikkelen van vruchten kost de plant veel energie. Daardoor is er veel licht nodig. Zorg daarom voor aanvullende verlichting door middel van een kweeklamp als je binnenshuis wilt beginnen met voorzaaien of kleine gewassen wilt kweken.
Kies de beste kweeklamp
De keuze in kweeklampen kan overweldigend zijn. Om je inzicht te geven in de mogelijkheden leggen we de belangrijkste verschillen uit tussen LED en TL kweeklampen.
LED-kweeklampen
Wil je een kweeklamp die intensief gebruikt kan worden en die lang mee gaat? Kies dan voor een LED-kweeklamp. Deze lampen zijn iets duurder dan bijvoorbeeld TL-kweeklampen, maar hiervoor krijg je vaak ook meer. De lamp gaat ongeveer vier keer zo lang mee als de TL-kweeklamp. Daarnaast gebruikt deze lamp minder energie, waardoor deze energiezuiniger is.
LED-kweeklampen geven weinig warmte af. Hierdoor kun je de lamp dichter op de plant zetten. Zo krijgen de planten veel licht maar loop je niet het risico op verbranding van de plant.
LED-lampen plaats je het best 30 tot 60 centimeter boven de planten.
TL-kweeklampen
Niet geheel onbelangrijk bij de aanschaf van een kweeklamp: TL-kweeklampen zijn de goedkoopste optie. Ideaal dus als je de kweeklamp alleen wilt gebruiken voor het ontkiemen van zaden. De TL-lamp is een solide keuze wat betreft kosten en resultaten. De kweeklamp gaat rond de 10.000 uur mee, en is daarmee een goede keuze als instapmodel of voor de beginnende tuinierder. Daarnaast heb je ruim keus in opties: met de traditionele bolvormige lampen tot buizen verwerkt in armaturen.
TL-lampen plaats je het best 7 tot 30 centimeter boven de planten.
Specificaties van kweeklampen
Om te bepalen welke lamp voor jou de beste keuze is, is het goed om de specificaties van de lamp te begrijpen. Lumen, Kelvin en Watt maken een groot verschil in de kwaliteit van de lamp. Afhankelijk van waar je de kweeklamp voor wilt gebruiken kun je zelf een inschatting maken welke specificaties voor jouw situatie belangrijk zijn.
Lumen
Lumen in de maat voor de helderheid van het licht. Om deze invloed op de planten te kunnen begrijpen is het nodig de techniek te begrijpen.
Licht is elektromagnetische energie. Dit wordt gemeten over het ‘electromagnetisch spectrum’. Voor planten is een specifiek deel van dit spectrum belangrijk: de PAR (Photosynthetically Active Radiation). De PAR wordt gemeten in PPFD, dit staat ook vaak op de verpakking van de kweeklamp vermeld. PPFD geeft aan hoeveel bruikbaar licht voor de plant het oppervlak van de bladeren bereikt.
Bij de keuze voor een lamp kies je dus het hoogste PPFD getal. Dit is bijvoorbeeld bij een normale LED lamp 110,8 µmol/(m2/s), terwijl dit bij een LED lamp met hoge output 114 µmol/(m2/s) kan zijn.
Kelvin
Kleurtemperatuur wordt gemeten in Kelvin. Het beschrijft het uiterlijk van een licht. Kelvin wordt aangeduid met de letter K en kan van 1.000K (warme rode tinten) tot 10.000K (koelere blauwtinten) aangegeven worden.
De kleurtemperatuur is belangrijk bij de verschillende toepassingen van kweeklampen. Blauw licht bevordert de vegetatieve groei: de groei van sterke stengels, bladeren en wortels. Rood licht stimuleert de bloei en de vruchtvorming.
Voor een kweeklamp met natuurlijk, helder zonlicht kies je voor een Kelvin-waarde tussen de 5000K en 6500K.
Watt
Los van de kwaliteiten van de kweeklamp is ook het stroomgebruik belangrijk om in de gaten te houden. Het stroomverbruik van de lamp wordt op de verpakking aangegeven in Watt. Hoe meer energie de lamp gebruikt, des te hoger de rekening uit zal vallen. Om zo duurzaam mogelijk gebruik te maken van kweeklampen is het goed om in de gaten te houden wat het verbruik van de lamp is. Door het energieverbruik van verschillende soorten kweeklampen te vergelijken, kun je bepalen welke lamp het meest kostenefficiënt is op de lange termijn.
Wil je kweeklampen gaan gebruiken, kies dan zeker voor een timer om de lampen in en uit te schakelen. Dit helpt je om de juiste uren licht te geven zoder dat je dit handmatig hoeft te doen. Gebruik je de kweeklamp voor het ontkiemen of jonge zaailingen, stel de timer dan in op 16 uren per dag. Staan de zaailingen op een lichte plaats, dan kun je dit verkorten naar 14 uren. Staan ze juist in een donkere omgeving, dan kun je de kweeklamp maximaal 18 uren per dag laten branden. Controleer regelmatig om te zien hoe de planten reageren op de ingestelde tijd.
Het is niet aan te raden om een kweeklamp 24 uur per dag aan te laten staan. Net als mensen hebben ook planten duisternis nodig. Afhankelijk van het type plant kan de kweeklamp maximaal 18 uur per dag branden voor een gezonde groei van de plant.
Een goede kweeklamp kan het verschil maken in de groei en opbrengst van je planten, of je nu een hobbyist of een professionele kweker bent. Door rekening te houden met factoren zoals lichtspectrum, wattage, temperatuurbeheersing en energie-efficiëntie kan je de juiste kweeklamp kiezen voor jouw specifieke behoeften. Door de juiste kweeklamp te kiezen, kan je ervoor zorgen dat je planten gezond en sterk groeien, en geniet je van een succesvolle oogst.
