No dig gardening; heb jij er al eens van gehoord? Dé manier van organisch tuinieren volgens sommigen. Maar wat houdt het eigenlijk in en doet de methode echt wat het belooft?
No dig gardening is een manier van tuinieren waarbij je de grond niet spit, freest of ploegt. In plaats daarvan wordt op de grond een laag karton rijkelijk bedekt met een laag compost. Dit zorgt voor een optimale bodemomgeving voor de gewassen en dus grotere oogst.
Tuinieren zonder spitten, ploegen of frezen. Klinkt als een droom, toch? In 1982 is Amerikaan Charles Dowding gestart met deze organische manier van tuinieren en is zijn theorie inmiddels bewezen. Zelf ook meer tijd overhouden om aan de gewassen te besteden in plaats van onkruid wieden? Lees hier alles over de no dig methode.
Wat is no dig gardening?
Tegenwoordig kom je nauwelijks tuinen tegen die niet gespit of geploegd worden. De meest voorkomende redenen hiervoor zijn voor de hand liggend. We gaan er vanuit dat de grond beter belucht wordt wanneer we de grond flink omploegen. Na het zomerseizoen maken we de tuin winterklaar door de boel flink om te spitten. De gewasresten worden met ploegen onder de oppervlak gewerkt, evenals de onkruidzaden. We gaan er vanuit dat dit het aantal onkruid terug zal dringen. Voorafgaand aan het seizoen spitten we ook graag, om zo de grond klaar te maken om eenvoudig in te zaaien. En onze favoriet: het omploegen om zo mest en compost onder te werken en zo de bodemkwaliteit te verbeteren. Waarom zouden we hier dan mee ophouden?
De no dig methode gaat uit van het natuurlijke proces. De kringloop van het leven als het ware. In de natuur wordt niet geploegd, gespit of gegraven en toch zal binnen de kortste keren braakliggende grond door de natuur gevuld worden. Uitgaande van deze kennis is de no dig methode ontwikkeld.
Door de grond onberoerd te laten krijgt het bodemleven vrij spel. Micro-organismen, schimmels, bacteriën en wormen leven in de grondlaag met de voor hen optimale omstandigheden. Door de grond om te gooien wordt deze natuurlijke samenhang en bodemstructuur verstoord. Het duurt tijden voordat dit bodemleven hersteld is en aan de slag kan voor een gezonde bodemomgeving. Doe je dit vaak genoeg, dan wordt de grond zelfs uitgeput van de zo nodige bodembewoners.
Als het bodemleven vrij spel heeft in de grond brengt dit grote voordelen met zich mee. In hun natuurlijke habitat vormen zij doorgangen in de aarde, wat voor een luchtige structuur van de grond zorgt. Daarnaast kunnen vocht en belangrijke voedingsstoffen hun weg naar de plantwortels vinden. Spit je echter de grond, dan droogt deze steeds verder uit en verliest de grond waardevolle stikstof. Een voedingsstof die vastgehouden wordt door grond die niet bewerkt wordt.
Doordat het natuurlijke bodemleven in tact blijft resulteert dit in een evenwichtig aantal schimmels en micro-organismen. Hierdoor krijgen ongewenste gasten minder kans en bevorder je de natuurlijke immuniteit van de grond. Dit maakt dat de gewassen de voedingsstoffen goed op kunnen nemen en uiteindelijk beter bestand zijn tegen ziekten.
We bewerken de grond graag om zo onkruidzaden onder te werken. Uiteindelijk blijven de zaden hiermee in de grond en worden deze niet uitgeroeid of verwijderd. Het onkruid zal dus altijd terug blijven komen, want lucht, vocht en licht kunnen er nog steeds bij. Bij de no dig methode roei je de zaden efficiënt uit.
Natuurlijk zal de tuin nooit 100% onkruidvrij worden: vogels brengen de zaden over, zelf loop je onkruidzaden mee de tuin in of de wind draagt de zaden de tuin in. Maar met de no dig methode is het aantal onkruid een stuk minder en zijn ze makkelijker te verwijderen.
Maar wat levert deze methode nou precies op, buiten een hoop extra tijd? Inmiddels wordt al ruim tien jaar onderzoek gedaan naar de resultaten van de No-Dig methode. En wat blijkt? In directe vergelijking met de bewerkte grond wordt al een 10% hogere opbrengst gehaald uit de moestuin met No-Dig methode! Dat is in ieder geval het proberen waard, toch?
Voordat je begint met de no dig methode
Starten met de No-Dig methode doe je bij voorkeur in de herfst. Op dit moment is de grond nog op goede temperatuur en vochtig. Dat zijn ideale omstandigheden om de wormen aan te trekken om aan de slag te gaan.
Bij de No-Dig methode kun je gebruik maken van (dierlijke) mest of compost. Zorg er wel voor dat de mest of compost donker van kleur is. Een uitzondering hierop is het gebruik van paardenmest. Deze mest bevat vaak herbiciden, wat plagen en kwaliteitsvermindering kan veroorzaken in de tuin. Ook kippenmest kun je beter mijden, omdat dit vaak veel stikstof bevat. Mest met teveel stikstof trekt vaak bladluizen aan. Controleer goed of de mest niet te veel houtkrullen bevat. Dit heeft jaren nodig om te verteren.
Bepaal vooraf hoeveel compost je ter beschikking hebt en hoeveel je nodig hebt. Kun je een laag van circa 6 centimeter aanbrengen op de tuin? Volg dan de instructies van stap 3a. Kun je ruim 15 cm compost aanbrengen op de grond, volg dan de instructies van stap 3b.
Starten met no dig gardening
De no dig methode is op verschillende gronden getest. Zowel op zand-, leem- als kleigrond is de methode efficiënt gebleken. Ongeacht de natuurlijke grondsoort kun je dus op alle grondoppervlakken deze methodiek toepassen. Niet alleen in de moestuin, maar ook in de (achter)tuin, bloementuin en zelfs in de stadstuin.
Stap 1
Steek als eerste de meerjarige onkruidsoorten uit. Gebruik hiervoor een uitsteker of spitvork en zorg er voor dat je minimaal 15 centimeter diep de wortel verwijdert. Het kan zijn dat je niet de gehele wortel verwijdert en het onkruid dus op termijn weer terugkomt. Blijf het onkruid wegsteken zodat het onkruid uiteindelijk zal afsterven.
Klein onkruid hoef je niet te verwijderen, dat zal door deze methodiek zelf verstikken. Het bodemleven zet het afstervende onkruid om in humus.
Stap 2
Bedek de grond met een laag karton. Deze laag voorkomt dat er licht op de aarde komt. Sluit je het licht af, dan zal het nog aanwezige onkruid afsterven. Gebruik voor deze stap karton wat zo min mogelijk bewerkt is. Verwijder stickers en labels en vermijd karton met (inkt) opdruk of andere toevoegingen. Maak het karton wanneer het op de grond ligt goed nat. Hiermee worden wormen aangetrokken, die vervolgens dit organische materiaal composteren. Bodemorganismen doen zich te goed aan organisch materiaal, zoals het karton. Dit wordt verteerd en vervolgens uitgescheiden in de grond, waarbij een permanente structuur opgebouwd wordt.
Stap 3a: weinig compost
Heb je voor circa 6 centimeter compost beschikbaar, volg dan deze stap.
Breng de compost aan op het karton. Sluit vervolgens de grond of het bed af met folie. Wil je binnen twee maanden starten in de moestuin? Gebruik dan landbouwfolie. Heb je langer de tijd, dan kun je beter anti-worteldoek gebruiken.
Na drie maanden zijn eenjarige onkruiden afgestorven. Zie je na het verwijderen van de folie nog witte overblijfselen van wortels? Doordat het onkruid geen fotosynthese uit kan voeren slaat dit wit uit. De wortels zijn nog in takt, maar in meeste gevallen volstaat het doorschoffelen van het oppervlak om de wortels van het onkruid verder te verzwakken. Je zult zien dat na 2 seizoenen zelfs het meest hardnekkige onkruid zo goed als uitgeroeid is.
Stap 3b: voldoende compost
Volg deze stap wanneer je een laag van ruim 15 cm compost aan kunt brengen op de grond.
Breng het compost aan bovenop het karton. Let hierbij goed op dat het karton overlapt, zodat er geen lichtkieren kunnen ontstaan. Door een laag van minimaal 15 centimeter aan te brengen kan het zich omzetten in humus; de perfecte basis voor gezonde gewassen. In deze laag compost kun je direct zaaien of de zaailingen uitplanten.
Zorg er altijd voor dat de bovenste laag compost fijn en kruimelig is. Plaats je grote, vaste brokken compost bovenop de laag, dan wordt het lastig hier succesvol in te zaaien. De grotere brokken kun je kloppen met een hark om het klaar te maken om in te zaaien.
Gestart, en nu?
Bij droog weer kan het voorkomen dat de grond hard aanvoelt. Maak je hier geen zorgen over. Bij wat regen of een gietbeurt zal de grond weer verzachten.
Breng jaarlijks in de herfst een nieuwe laag compost aan op de grond of bedden. Een laag van 3 tot 5 centimeter is voldoende. Op de no dig bedden kun je direct na elkaar verschillende teelten plaatsen. Hier zijn geen verdere inspanningen voor nodig.
In plaats van compost zou je ook houtsnippers kunnen gebruiken bij de no-dig methode. Dit duurt wel langer om te composteren. Wacht hierbij minimaal 2 jaar voordat je de gewassen er in plaatst. Zaaien is niet aan te raden, maar zet in plaats daarvan de zaailingen in de onderste laag van de mulch.
Het enige wat je nodig hebt voor no dig gardening is een flinke stapel onbewerkt karton en een hoop compost. Bereken hoeveel karton je nodig hebt om de hele grond of het hele bed te bedekken. Zorg voor overlap, zodat er geen kieren kunnen ontstaan. Hou voor de hoeveelheid compost een bedekkende laag van minimaal 6 centimeter (alternatieve methode) of 15 centimeter (eerste methode) aan.
No dig gardening kun je ieder moment starten, maar bij voorkeur begin je in de herfst. Tijdens de herfst is de grond nog in optimale staat na de zomer; warm en voldoende vochtig. Dit trekt de wormen aan die nodig zijn voor de vertering van de kartonlaag.
Zeker! Door de grond vochtig te houden worden wormen aangetrokken. Zij doen zich te goed aan de kartonlaag waardoor deze op termijn zal verteren. De wortels kunnen daardoor eenvoudig door de laag heen groeien in de gezonde bodemomgeving die je gecreëerd hebt.
Heb je enig idee hoeveel tijd je kunt besparen met een onkruid-vrije tuin? De No-Dig methode belooft het! Ben je nog kritisch op deze methode? Probeer het dan eerst eens uit met één bed.
