Is het je wel eens overkomen dat je aan het eind van het seizoen je wortels wou oogsten en geconfronteerd werd met misvormde exemplaren? Het gebeurt vaker dan dat ons lief is. Gelukkig zijn er een paar kleine aanpassingen waardoor je makkelijk rechte wortels kweekt.
Misvormde wortels kunnen verschillende oorzaken hebben. De belangrijkste: te weinig ruimte of obstakels in de grond waardoor vervormingen optreden. Maar ook de juiste voedingsstoffen in de grond en eventueel plagen kunnen de wortels aantasten in hun groeiproces.
Met een paar kleine aanpassingen kun je makkelijk zelf rechte wortels kweken. Het soort dat je in de supermarkt vindt, maar dan uit eigen tuin. Bereid de tuin goed voor, dan kan het haast niet mislukken!
Het belang van goede grond
Het belangrijkste bestanddeel om rechte wortels te kweken is de grond. De wortel is uitermate gevoelig voor obstakels. Stenen, kluiten aarde of andere opstoppingen in de grond veroorzaken een kromme groei van de wortel. Kijk dus eerst naar het type grond waar je de wortels in wilt telen. Zware grond zal nagenoeg altijd korte stompe worteltjes opleveren. Ook al heb je geen zware grond, ook het gebruik van zware machines en zelfs het lopen langs rijen kan zorgen voor bodemverdichting.
Zanderige, luchtige grond is het beste om wortels in te kweken. Heb je een zware grond in de moestuin en wil je toch deze groente kweken? Vermeng dan wat compost en zand in de grond voordat je begint. Zo zorg je voor beluchting in de bodem waardoor de wortels beter kunnen groeien. Zorg dat de bodem op de juiste diepte los is. Wil je wortels van tien centimeter kweken, zorg dan voor minimaal tien centimeter diep losse grond.
Bij voorkeur wil je de grond zeven voordat je begint met zaaien. Zo weet je zeker dat alle mogelijke obstakels uit de weg geruimd zijn. Haal stenen, takken of ander organisch materiaal uit de grond zodat de wortels hier niet op vast lopen.
Heb je geen zware grond maar blijven de wortels krom groeien? Dan kan het zijn dat er te veel stikstof aanwezig is in de grond. Een teveel aan stikstof zorgt voor vele vertakkingen in de wortel. Of er te veel stikstof aanwezig is in de grond kun je eenvoudig meten met een bodemtest.
Wil je tijdens het seizoen de grond extra bemesten? Zorg er dan voor dat je alleen gerijpte mest gebruikt. Dit bevat veel minder stikstof dan verse mest. Kies je voor commerciële mest, ga dan voor een NPK-verhouding van 5-10-10. Wil je meer informatie over de NPK-verhouding, lees dan dit artikel.
Is jouw grond te zwaar of bevat deze teveel obstakels om mee aan de slag te gaan? Kies dan voor het kweken van wortels in kweekzakken of een verhoogd bed.
Voorkom misvormde wortels
Naast een gezonde en luchtige bodem zijn er andere factoren om rekening mee te houden bij het kweken van wortels. Te veel planten, verplanten van zaailingen en plagen & ziekten zijn mogelijke oorzaken van misvormde wortels.
Overbeplanting
Wortels die dicht op elkaar groeien vertonen vaker kromme en gespleten vruchten. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat hoe dichter op elkaar de wortels gekweekt worden hoe meer misvormingen optreden.
Over het algemeen worden wortels dicht op elkaar gezaaid. Dit met reden dat het ontkiemingspercentage van wortelzaden lager ligt. Op het moment dat de eerste blaadjes van het plantje zichtbaar zijn dun je het bed uit. Laat zo’n 5 centimeter ruimte per plantje rondom vrij. Controleer na 3 à 4 weken nogmaals of de ruimte niet te dicht beplant is en let hierbij niet alleen op zaailingen, maar ook onkruid. Een goede manier om de ruimte vrij te houden is het plaatsen van een royale laag mulch tussen de planten. Dit houdt onkruid tegen, houdt de grond vochtig en voedt de bodem van bovenaf.
Verplanten
Nog een reden dat wortels vertakkingen gaan vormen is het verplanten van de jonge gewassen. Wortelplanten zijn erg gevoelig voor verstoringen. Daarom wil je de zaden direct op de juiste plaats planten en niet later op een andere plaats verplanten.
Tweede groeijaar
Wortels zijn tweejarige gewassen. In het eerste jaar vormt de plant de vrucht en in het tweede zal de plant gaan bloeien en zaden produceren. In dit tweede jaar kun je ook nieuwe vertakkingen aan de wortel verwachten. De oplossing hiervoor is dan ook simpel: oogst de wortel na het eerste groeiseizoen. Laat je de wortels staan, dan zal ook de smaak veranderen. Omdat de plant de energie steekt in het ontwikkelen van zaden worden de wortels zelf pittiger van smaak.
Plagen en ziekten
Ook wortelgewassen kunnen ten prooi vallen aan plagen en ziekten. Helaas zijn deze bij wortels lastiger op te lossen dan bij andere gewassen. Wortelaaltjes zorgen voor kleine knobbeltjes op de wortels en vertakkingen. Je ziet ze dus pas op het moment dat je de plant uit de grond haalt. Een behandeling tegen deze aaltjes is er helaas niet, behalve het verwijderen van de aangetaste wortels. Gooi deze wortels niet op de composthoop om te voorkomen dat ze zich verder verspreiden! Plant het volgende seizoen geen wortels op dezelfde plaats, maar kies voor een gewas waar wortelaaltjes niet tegen kunnen zoals kolen.
Kies de juiste variëteit wortels
Wortels zijn van nature tweejarige gewassen. In het eerste jaar vormen de planten de vrucht en in het tweede jaar volgt de bloei en ontwikkelt de plant de zaden. Wil je dus je eigen zaden inwinnen en opnieuw gebruiken, laat de planten dan rustig staan na het hoogseizoen. Let er wel op dat de wortels in het tweede jaar flink veranderen van smaak en niet meer eetbaar zijn. Om de kans op mooie, rechte wortels te vergroten kun je kiezen voor een specifieke variëteit. Kies voor een ras met een stompe punt, deze groeien over het algemeen beter recht. Een goed ras om te overwegen is ‘Nantes-2‘ of ‘Little Fingers‘.
Zeker! Het is zelfs zonde om deze weg te gooien. Gebruik de wortels in een (stoof)schotel of soep, ook als ze er minder mooi uitzien.
Je kunt het overschot aan zaailingen uit de grond trekken, maar daarmee verstoor je de bodem. Bij voorkeur knip je het loof van de plantjes af. Zo voorkom je verdere groei van de plant en hebben de overige plantjes genoeg ruimte om te groeien.
Nee, wortels hoef je niet direct aan het eind van het seizoen te oogsten. In het voorjaar zal de wortel weer verder groeien, maar dan zijn ze niet meer eetbaar. Wil je wortels in de herfst of winter eten, dan kun je ze oogsten op het moment dat je ze nodig hebt.
Niets zo lekker als vers gekweekte wortels uit eigen tuin. Maak het jezelf makkelijk om de wortels te oogsten en bereiden en volg de tips in dit artikel. Zo geniet jij dit jaar van mooie rechte wortels!
