Ze zijn zo groot als een speldenkop, maar kunnen je oogst behoorlijk verpesten: bladluizen. Ook al heb je ze (nog) niet in de moestuin, controleer zeker iedere week of je planten vrij zijn van deze insecten. Voordat je het in de gaten hebt gaat je harde werk verloren door de schade die dit insect kan aanrichten in de moestuin.
Bladluizen zijn schadelijk voor planten en gewassen. Binnen een week kan een kleine groep al uitgroeien tot een flinke kolonie, met alle gevolgen van dien. Groeibelemmering, gekrulde bladeren, plantenvirussen en vergroeide knoppen en vruchten kunnen een resultaat zijn van de bladluis.
Tijd om af te rekenen dus met deze plantenetende insecten! Lees de 10 tips om bladluizen te verwijderen of kies voor een preventieve aanpak met planten in de tuin die bladluizen aantrekken of juist afstoten.
Klik direct naar wat je zoekt
Wat zijn bladluizen?
Inmiddels zijn circa 4.000 verschillende soorten bladluis bekend. Hiervan worden zo’n 250 soorten aangemerkt als plaag voor gewassen en sierplanten. Sommige bladluizen leven graag op bladeren, terwijl andere soorten stengels of wortels verkiezen. De soorten zijn lastig van elkaar te onderscheiden maar de bestrijdingsmethoden zijn voor alle bladluizen gelijk.
Een bladluis is nauwelijks een halve centimeter groot en daarom moeilijk te zien. Maar, bladluizen komen vaak in grote groepen waardoor je ze makkelijk kunt identificeren.
Bladluizen voeden zich door voedingsrijke vloeistof uit de plant te zuigen. Zo kunnen ze in grote aantallen flinke schade aanrichten aan de gewassen. Ook staan ze bekend om het belemmeren van de groei, plantenziekte veroorzaken en de vervorming van bladeren, bloemen en knoppen aanrichten.
Bladluizen kunnen in verschillende kleuren voorkomen. De meest voorkomende bladluizen zijn wit, bruin of zwart. Maar in sommige gevallen lijken ze zelfs grijs, geel, lichtgroen of zelfs roze. Bladluizen hebben lange antennes (nimfen) op de kop en twee korte cornicles (buizen) op de achterkant.
Over het algemeen hebben bladluizen geen vleugels, maar als de populatie te groot wordt kunnen sommige soorten wel vleugels ontwikkelen. Hiermee kunnen ze zich verspreiden naar andere planten. Nog een reden dus om snel te handelen bij de eerste tekenen van bladluizen!
Hoe komen bladluizen in de moestuin terecht?
De bladluis is de beste vriend van de mier. Mieren eten de honingdauw die bladluizen produceren. Zij helpen de luizen dus graag op een gezonde plant te komen om zo meer van deze kleverige substantie te kunnen produceren.
Voortplanting gaat bij de bladluizen razendsnel, dus het is belangrijk om snel te handelen wanneer je ziet dat er bladluizen op je gewassen aanwezig zijn. De vrouwelijke bladluis legt circa 20 eitjes per dag, die na 3 dagen uitkomen. Binnen 8 dagen zijn de bladluizen al volwassen en kan de populatie verder groeien.
Al bij een klein aantal bladluizen kunnen zij virussen overdragen op moestuin gewassen. Planten die vaak aangetast worden door dit virus zijn komkommer, pompoen, meloen, snijbiet, paksoi, sla, bonen en aardappels. Zodra het virus overgedragen is kan de oogst als verloren beschouwd worden. Het virus is te herkennen aan vlekkerige, gele of gekrulde bladeren en een belemmerde plantengroei.
Hoe herken je de schade van bladluizen?
Over het algemeen voeden bladluizen zich het liefst aan nieuwe gewassen. In de moestuin betekent dit dus dat ze meestal te vinden zijn op de (nieuwe) bladeren. Bladluizen geven de voorkeur aan de onderkant van de bladeren, dus draai altijd het blad bij controle op ongewenste insecten. Ook hier zijn uitzonderingen op; sommige bladluizen voeden zich het liefst vanaf de stengel, knoppen, bloemen, vrucht of zelfs de wortels. Een paar tips om bladluisschade te herkennen:
- Door de toxine die bladluizen injecteren in de plant kunnen de bladeren gaan krullen en de groei verstoord worden. Kijk dus uit naar vergeelde, onvolgroeide of gekrulde bladeren.
- Bladluizen scheiden een kleverige afscheiding af, honingdauw genaamd. Vind je een plakkerige substantie op de bladeren of stengels? Grote kans dat de bladluizen in de buurt zijn!
- Heb je zwart ogende bladeren? De honingdauw kan in sommige gevallen schimmelvorming opwekken, wat roetdauw genoemd wordt. Dit lijkt zwart op de gewassen
- Als bladluizen zich te goed doen aan bloemen of fruit dan kunnen deze vervormd raken
- Bladluizen kunnen virussen op de plant brengen. Hierdoor kun je een toename zien van andere insecten in de tuin, zoals lieveheerbeestjes
- Plotseling een kolonie of mierennest in de tuin? Mieren zijn dol op de honingdauw van bladluizen en hebben een goede verstandhouding met bladluizen. De mieren beschermen ze, in ruil voor de honingdauw. Mieren kunnen de bladluizen ook overbrengen op andere gezonde planten.
10 manieren om bladluizen te bestrijden
Gelukkig zijn bladluizen trage dieren. Dit maakt het makkelijk om effectief te werk te gaan bij de bestrijding. We geven je 10 tips om bladluizen succesvol te bestrijden:
- Bladluizen schrikken van kou. Een eerste eenvoudige manier om ze te verjagen is dan ook het sproeien van de bladeren met koud water
- Neemolie is niet schadelijk voor planten, maar wel voor bladluizen. Deze olie kun je ook gebruiken tegen witte vlieg, schildluis en spint mijten
- Bloem zorgt voor verstopping bij de bladluizen. Strooi de bloem op de bladeren waar de bladluizen zitten
- Meng een oplossing van water met een paar druppels afwasmiddel en besprenkel de bladeren iedere 3 dagen gedurende 2 weken. Let op dat je wel ecologisch afwasmiddel gebruikt zodat je geen schade aanricht aan de plant. Gebruik dit mengsel nooit wanneer de zon schijnt om schade aan de plant te voorkomen. Sproei de bladeren bij voorkeur dus ’s morgens vroeg of ’s avonds laat
- Alcohol is ook een veelgebruikt middel tegen bladluizen. Pas ook hiermee op dat het niet op een zonnig moment gebruikt wordt. Meng in gelijke delen alcohol (70 procent sterkte) en water en besprenkel de aangetaste bladeren
- Maak een mengsel van uien. Laat enkele gesneden uien een dag in water en besprenkel de aangetaste bladeren met dit uienwater tegen bladluizen en andere insecten die zich voeden aan de plant
- Vermeng 20 ml spiritus en 20 ml groene zeep met een liter water. Sproei de bladeren waar de bladluizen op zitten
- Mieren zullen hun uiterste best doen om de bladluizen te beschermen. Controleer dus goed of er geen mieren in de buurt zijn of volg de tips in dit artikel om mieren te voorkomen
- Bladluizen voorkomen? Besprenkel dan je planten met koude brandnetelthee. Gebruik 300 gram brandnetels op anderhalve liter water en laat dit tot 5 dagen trekken. Het mengsel kun je sproeien in de moestuin, maar ook op rozenstruiken. Dit mengsel kan gebruikt worden om bladluizen te voorkomen of bestrijden
- Heb je rabarber in de tuin staan? Snij 100 gram rabarberblad en voeg hier een liter water aan toe. Laat het mengsel 24 uur trekken en verwijder daarna de bladeren uit het water. Door het oxaalzuur uit de bladeren is dit een effectief bestrijdingsmiddel tegen bladluizen. Besprenkel de bladeren 3 opeenvolgende dagen om de bladluizen te verdelgen
Nog een laatste tip: Als je een groep bladluizen aantreft op een blad, knijp er dan eens een paar fijn. Hiermee komen stoffen vrij wat de natuurlijke vijand van de luizen, zoals het lieveheersbeestje, aantrekt. De larve van het lieveheersbeestje kan op één dag tot zo’n 150 luizen verorberen!
Planten in de moestuin tegen bladluizen
Om bladluizen te voorkomen in de moestuin kun je er voor kiezen om planten te plaatsen die bladluizen aantrekken of afstoten. De bladluizen reageren voornamelijk op de sterke geur van deze planten.
- Kattenkruid stoot bladluizen af
- Mosterd trekt bladluizen aan
- Oost-Indische kers helpt de bladluizen van broccoliplanten af te houden
- Bieslook en een teentje knoflook stoten bladluizen af wanneer ze in de buurt geplant worden van sla, erwten en rozen
Ook als je planten in de moestuin gebruikt om de bladluizen van andere gewassen af te houden moet je opletten dat de populatie niet te groot wordt. Zo kan de bladluis alsnog op zoek gaan naar andere planten om zich aan te voeden.
Wanneer de populatie bladluizen te groot wordt kunnen sommige jongen (nimfen) geboren worden met grote vliezige vleugels. Hierdoor kan de bladluis overvliegen naar andere planten. Ook de mier helpt een handje bij het transport. Zij brengen de bladluizen over van verwelkte naar gezonde planten.
Bladluizen hebben geen mond of tanden, en kunnen dus niet bijten. Ze gebruiken de scherpe ‘antennes’ (nimfen) op de kop om sappen uit de plant te halen. Komt een bladluis in aanraking met een mens dan kan deze wel prikken, alhoewel dit nauwelijks voorkomt. Het resultaat kan rode uitslag, een lichte zwelling en jeuk zijn.
Bladluizen zijn er ieder jaar weer, net zoals de meeste insecten. In het late voorjaar en de vroege zomer kom je de bladluis het meest tegen. De vrouwtjes leggen zo’n 20 eitjes per dag, die na 3 dagen uitkomen. Zonder ingrijpen heb je dus binnen korte tijd een flinke plaag!
Tot slot: Bladluizen worden vaak gevonden op planten al minder sterk zijn. Zorg er daarom voor dat je de planten op de juiste plek zaait of uitplant en dat deze genoeg water en eventueel voeding krijgt. Controleer ook of kwaliteit van de bodem geschikt is voor de plant die je er wilt planten. Meer hierover lees je hier. Een gezonde plant is beter bestand tegen plagen!
