Of je ze nu gebruikt voor de herfst, Halloween of een heerlijk warme soep, de pompoen uit eigen tuin is met recht een vrucht om naar uit te kijken. Maar wat als je eigen gekweekte pompoenplant geen vrouwelijke bloemen geeft?
De pompoenplant heeft mannelijke en vrouwelijke bloemen nodig om tot vruchtvorming te komen. De mannelijke bloem zorgt voor stuifmeel, de vrouwelijke bloem groeit uit tot de daadwerkelijke pompoen. In de meeste gevallen is een gebrek aan bestuiving de oorzaak dat de vrouwelijke bloemen niet ontwikkelen.
Als je op tijd constateert dat er geen vrouwelijke bloemen ontwikkelen aan de plant dan kun je nog ingrijpen. Wij leggen je uit hoe.
Het verschil tussen mannelijke en vrouwelijke bloemen
Net als bijvoorbeeld de courgetteplant maakt de pompoenplant mannelijke en vrouwelijke bloemen. Het verschil tussen beide is goed te zien. Mannelijke bloemen staan op een stam, terwijl de vrouwelijke bloem een vruchtbolletje achter de bloem heeft. Deze vrouwelijke bloem is dan ook het begin van de vruchtvorming aan de plant.
Is het nog vroeg in de groei van de plant? Dan zie je sowieso alleen mannelijke bloemen verschijnen. Het kan tot wel twee weken duren voordat de eerste vrouwelijke bloem verschijnt. Dit heeft een goede reden: mannelijke bloemen zijn nodig voor de bestuiving van vrouwelijke bloemen. Je hebt dus beide soorten nodig om vruchten aan de plant te kunnen laten groeien.
De verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke bloemen is in de meeste gevallen ook niet gelijk. Het is gebruikelijk om meer mannelijke bloemen aan de plant te hebben dan vrouwelijke bloemen. Ook dit weer met reden dat de mannelijke bloemen noodzakelijk zijn voor de bestuiving. Op de meeste verpakkingen vind je tegenwoordig ook het aantal verwachte pompoenen per plant.
Waarom er geen vrouwelijke bloemen groeien
Zie je na een week of drie nog steeds alleen mannelijke bloemen aan de pompoenplant? Dan kunnen er verschillende redenen zijn waarom de plant geen vrouwelijke bloemen geeft.
De meest voorkomende reden waarom je geen vrouwelijke bloemen krijgt is bestuiving.
Ben je enthousiast begonnen met zaaien en uitplanten en heb je de plantafstand niet gehanteerd? Dit kan invloed hebben op de ontwikkeling van vrouwelijke bloemen. Plant je de planten dichter op elkaar, dan loop je verschillende risico’s: de planten creëeren namelijk schaduw voor de planten die er naast staan. Daarnaast concurreren ze om voedingsstoffen uit de grond én loop je het risico op te weinig luchtcirculatie waardoor ook ziekten en plagen kunnen ontstaan. En het belangrijkste bij het ontwikkelen van gezonde vruchten is de bestuiving. Staan de planten te dicht op elkaar, dan wordt het erg lastig voor bijen en hommels om de bloem te kunnen bereiken. Hoe verleidelijk het dus ook is: hou altijd de juiste plantafstand aan!
Iets waar je minder invloed op hebt maar wat kan zorgen voor weinig of geen vrouwelijke bloemen aan de plant zijn extreme weersomstandigheden. Hevige regenval (net als te weinig water geven) kan de ontwikkeling van deze bloemen stagneren. Ook extreme warmte kan dit probleem veroorzaken. Te veel water in de grond kan het wortelgestel beschadigen. Ook kan het essentiële voedingsstoffen wegspoelen uit de grond. Zorg er dus altijd voor dat de bodem niet te nat en niet te droog is.
De basis voor een succesvolle moestuin zijn altijd de omstandigheden waarin gewassen groeien. Is de bodemkwaliteit niet op orde, dan kunnen er geen sterke planten groeien die een grote oogst opleveren. In dit artikel lees je alles over het meten en aanpassen van de bodemkwaliteit.
Een gezonde bodem heeft genoeg voedingsstoffen voor de planten. Meet de kwaliteit van de bodem zodat je weet welke voedingsstoffen te veel of te weinig aanwezig zijn zodat je dit kunt aanpassen.
Let ook op de plaatsing van de planten. Pompoenplanten hebben zo’n 6 tot 8 uur licht per dag nodig. Plaats ze dus niet in de schaduw!
Een laatste oorzaak, waar we minder invloed op hebben, is de temperatuur. Als het te koud blijft of juist een periode te heet is kan het voorkomen dat planten niet tot volwassen groei komen.
Vrouwelijke bloemen blijven dicht
Het kan ook voorkomen dat je wel vrouwelijke bloemen krijgt in de pompoenplant, maar dat deze bloemen niet openen. Gelukkig kun je hier zelf bij helpen om de groei te bevorderen.
De oplossing hierbij is bestuiving. Neem de meeldraden van de mannelijke bloem en wrijf deze over de stamper van de vrouwelijke bloem.
Nadat het stuifmeel is overgebracht naar de stamper in de vrouwelijke bloem moeten de stuifmeelkorrels ontkiemen en groeien. Zo kan de zaadknop bevrucht worden en ontwikkelt deze zich tot een zaadje. Gebeurt dit niet, dan sterft de pompoenvrucht achter de bloem alsnog af en valt deze uiteindelijk af.
De oplossingen
Zorg altijd dat de bodemkwaliteit op orde is voordat je de zaailingen uitplant. De bodem moet genoeg belucht zijn zodat overtollig water af kan lopen. Drainage is dus belangrijk. Ook de voedingsstoffen in de bodem moeten op orde zijn.
Pompoenplanten hebben meer kalium nodig dan stikstof en fosfor. Te veel stikstof in de bodem leidt tot veel bladgroen en mannelijke bloemen. Is de verhouding voedingsstoffen niet op orde, voeg dan waardevolle meststoffen toe. Kies je voor een commerciële meststof, hou dan een NPK-verhouding aan met het meeste kalium: het laatste getal. Kies bijvoorbeeld voor 5-10-15 of 10-10-20.
Pompoenplanten hebben minimaal 150 cm ruimte nodig om uit te kunnen groeien tot volwaardige planten. Heb je de planten dichter bij elkaar staan dan kan het zijn dat de plant niet goed ontwikkelt. Verplaatsen van planten wanneer ze al geworteld zijn brengt veel risico’s met zich mee zoals het beschadigen van het wortelgestel. Kies er daarom liever voor om uit te dunnen. Haal planten uit de rij weg, zodat je voldoende ruimte hebt voor de planten om goed te kunnen groeien.
Er bestaan zelfbestuivende gewassen. Helaas is de pompoenplant daar niet één van. Op het moment dat je dus merkt dat de bestuiving niet op orde is, is het cruciaal om zelf een handje te helpen. Gelukkig is dat relatief eenvoudig te doen. Controleer eerst of het stuifmeel klaar is voor bestuiving. Raak de meeldraden aan: laten deze het stuifmeel vallen? Dan is het klaar om mee te bestuiven.
Neem een fijn penseel of wattenstaafje en haal hiermee het stuifmeel uit de mannelijke bloem. Breng dit voorzichtig over naar de vrouwelijke bloem. Wees je er wel van bewust dat vrouwelijke bloemen maar kort open zijn. Van de ochtend tot vroeg in de middag opent de bloem. Wees er dus op tijd bij om deze bloem handmatig te bestuiven.
Bij hogere temperaturen wordt de tuinkas nauwelijks bezocht door bestuivers. Heb je de pompoenplanten in de kas staan, zorg dan voor extra beluchting om alsnog bijen aan te trekken. Wil je er zeker van zijn dat de bloem bestoven wordt, doe dit dan handmatig.
Worden extreme warme temperaturen voorspeld? Lees in dit artikel hoe je droogtestress bij planten kunt voorkomen.
Om zo veel mogelijk vrouwelijke bloemen te bestuiven kan het aantrekkelijk zijn om stuifmeel te bewaren. In de koelkast zou je het kunnen bewaren, maar dan moet je het alsnog binnen 24 uur gebruiken. Het opslaan van stuifmeel wordt dus niet aanbevolen.
De vrouwelijke bloem van een pompoenplant is maar kort open. Zij opent in de ochtend en sluit in het begin van de middag weer. De periode om handmatig te bestuiven is dus kort.
Hoge temperaturen vergen veel energie van de pompoenplant en voorkomt daarmee de groei van vrouwelijke bloemen. Om de kans op een succesvolle oogst te verhogen kun je er voor kiezen om beter resistente rassen te kweken. In dit artikel lees je alles over de verschillende zaadsoorten en welke het meest geschikt is voor in jouw moestuin.
